Οι αυτοκτονίες στις γέφυρες μπορούν να προληφθούν
Με αφορμή ένα ακόμα περιστατικό αυτοκτονίας που δημοσιεύθηκε σήμερα, το θάνατο ενός άντρα στη γέφυρα της Χαλκίδας, επανερχόμαστε σε ένα σημαντικό άξονα των στρατηγικών πρόληψης της αυτοκτονίας, τον περιορισμό της πρόσβασης στα θανατηφόρα μέσα. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2012, ο θάνατος από πτώση αποτελεί την 2η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη μέθοδος αυτοκτονίας για τις γυναίκες και την 3η για τους άντρες. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Δικτύου Καταγραφής της ΚΛΙΜΑΚΑ από το 2014 μέχρι και σήμερα 9 άνθρωποι (6 άντρες και 3 γυναίκες) έχασαν τη ζωή τους αυτοκτονώντας με πτώση από γέφυρες της Ελλάδας. Επισημαίνεται ότι αριθμός αυτός είναι ενδεικτικός και δεν αντικατοπτρίζει το σύνολο των θανάτων με τον εν λόγω τρόπο και σε κάθε περίπτωση δεν περιλαμβάνει τις απόπειρες αυτοκτονίας.
Προ διετίας η ΚΛΙΜΑΚΑ, σε συνέχεια της συνεργασίας της με τις τοπικές αρχές της Χαλκίδας (αστυνομία, τοπική αυτοδιοίκηση, εκκλησία κ.λπ.), είχε αιτηθεί την τοποθέτηση ειδικής σήμανσης – ταμπέλας (με την αναγραφή της 24ωρης γραμμής για την πρόληψη της αυτοκτονίας 1018, βλπ. Εικόνα 1) στην Υψηλή Γέφυρα Ευρίπου, προκειμένου αυτή να λειτουργήσει άμεσα αποτρεπτικά στα περιστατικά πτώσεων από το εν λόγω σημείο με σκοπό την αυτοκτονία. Επισημαίνοντας επιπλέον, ότι δεδομένης της αρνητικής συμβολικής φόρτισης της γέφυρας αναφορικά με τις αυτοκτονίες, η σήμανση αυτού του τύπου μπορεί να λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά στον άξονα της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του γενικού πληθυσμού για την πρόληψη της αυτοκτονίας. Λόγω γραφειοκρατικών κωλυμάτων η πρόταση δεν υλοποιήθηκε.
Εικόνα 1
Η διεθνής βιβλιογραφία έχει καταδείξει ότι οι στρατηγικές που στοχεύουν στην πρόληψη της αυτοκτονίας μέσα από τον περιορισμό της πρόσβασης σε επικίνδυνες μεθόδους και σε σημεία υψηλής επικινδυνότητας λειτουργούν αποτελεσματικά στη μείωση των ποσοστών των αυτοκτονιών. Μια κοινή αντίληψη για την μείωση της πρόσβασης είναι ότι τα άτομα που επιθυμούν να αυτοκτονήσουν με ευκολία θα μεταπηδήσουν σε άλλες μεθόδους αυτοκτονίας. Εντούτοις, έρευνες έχουν καταδείξει ότι η μείωση της πρόσβασης σε μια μέθοδο ή σε ένα σημείο επικινδυνότητας δεν οδηγεί αναπόφευκτα σε μιαν αντισταθμιστική αύξηση άλλων μεθόδων αυτοκτονίας, όπως επίσης η ανάδυση μιας καινούργιας μεθόδου δε σηματοδοτεί απαραίτητα μιαν ανάλογη μείωση στη χρήση άλλων διαθέσιμων μεθόδων. Καθώς πολλές αυτοκαταστροφικές πράξεις είναι παρορμητικές εκ φύσεως, ο περιορισμός των σημείων επικινδυνότητας ενέχει έναν ακόμα πιο επιτακτικό και καίριο ρόλο στην πρόληψη των αυτοκτονιών. Και αυτό διότι ένα «εμπόδιο» σε σημείο υψηλού κινδύνου δε δίνει μόνο στο άτομο χρόνο να το σκεφτεί, αλλά αυξάνει και τις πιθανότητες της παρέμβασης, λόγω της καθυστέρησης της αυτοκτονικής πράξης. Πάντως, πέραν του μέτρου αυτού για τον περιορισμό των σημείων υψηλής επικινδυνότητας, έχει φανεί ότι και άλλοι τρόποι πρόληψης μπορούν να συμβάλουν στη μείωση αυτού του φαινομένου, όπως οι περιπολίες, η τοποθέτηση κάμερας, τα τηλέφωνα και οι πινακίδες που τοποθετούνται σε περίοπτη θέση στις γέφυρες (βλπ. Εικόνα 2).
Εικόνα 2