Η αυτοκτονία δεν είναι ένα τυχαίο γεγονός
Με αφορμή τη δημοσίευση μίας ακόμη αυτοκτονίας, στο ΑΠΘ, σε συνέχεια και της «επεκτεινόμενης αυτοκτονίας» στην Πεύκη, προέκυψε ένα μεγάλος αριθμός δημοσιευμάτων και δημόσιων θέσεων σχετικά με τα περιστατικά αυτοκτονιών στη χώρα.
Δυστυχώς, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να επισημάνουμε, για ακόμη μία φορά, τη σαφώς αντιδεοντολογική κάλυψη αυτών των ειδήσεων από τα ΜΜΕ της χώρας, παρά τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, όπως αυτές επικοινωνούνται διαχρονικά από το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας. Επιπρόσθετα, σε αντίθεση με τα δημοσιογραφικά μέσα άλλων χωρών, σε σχετικά δημοσιεύματα υπήρξαν ελάχιστες αναφορές της 24ωρης Γραμμής Παρέμβασης για την Αυτοκτονία -1018, βασική οδηγία των αρμόδιων φορέων, αλλά και απαίτηση, στο πλαίσιο της λειτουργίας των ΜΜΕ ως μέσο πληροφόρησης.
Ωστόσο, στο Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, προβληματιστήκαμε ιδιαίτερα, με τη δημοσίευση διαφόρων θέσεων επιστημόνων και επαγγελματιών υγείας, οι οποίες φαίνεται να αντιμετωπίζουν τις αυτοκτονίες ως την αναμενόμενη έκφανση και συνέπεια του κοινωνικοπολιτισμικού περιβάλλοντος της χώρας. Αναλύσεις οι οποίες θυμίζουν την προσπάθεια να αποτρέψεις κάποιον από το να πηδήξει από τον 6ο όροφο ενός φλεγόμενου κτιρίου, ενώ δεν κάνεις τίποτα για να σβήσεις τη φωτιά.
Η αυτοκτονία δεν είναι μοιραίο γεγονός. Γνωρίζουμε, τόσο από την επιστημονική μας γνώση, αλλά κυρίως από την καθημερινή κλινική μας πρακτική και εμπειρία, εδώ και περισσότερα από 13 χρόνια, ότι η πλειοψηφία των αυτοχείρων ενώ είχαν αναζητήσει τη βοήθεια που χρειάζονταν, είτε την είχαν λάβει πλημμελώς είτε δεν την έλαβαν ποτέ.
Η αυτοκτονία δεν είναι κάτι τυχαίο ή απρόβλεπτο. Η αυτοκτονία δεν είναι και ένα πολιτικό γεγονός. Σαφώς η επάρκεια των δημόσιων συστημάτων υγείας και υπηρεσιών ψυχικής υγείας, αποτελεί μία σημαντική παράμετρο μίας ολοκληρωμένης πολιτικής για την πρόληψη των αυτοκτονιών, αλλά στις αυτοκτονίες υπάρχει και η ατομική ευθύνη εκτός από τη συλλογική, ενδεχομένως η ατομική ευθύνη ενός επαγγελματία που έκανε λάθος αξιολόγηση ή/και λάθος χειρισμούς.
Είναι κρίσιμη η κατανόηση της λήψης υπηρεσιών ψυχικής υγείας ως μία διαδικασία η οποία δε διαφέρει σε κανένα βαθμό από τη λήψη υπηρεσιών σχετικά με τη σωματική μας υγεία. Το αντίθετο, άλλωστε, είναι βασική συνέπεια του στίγματος της ψυχικής ασθένειας. Όπως ένας ασθενής σε συνέχεια της επίσκεψής του σε έναν καρδιολόγο για σχετικές ενοχλήσεις, αναμένει βελτίωση των συμπτωμάτων και της υγείας του συνολικά, ανάλογη απαίτηση θα πρέπει να υπάρχει και από τον πάροχο υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα του ανθρώπου που απευθύνεται σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας να γνωρίζει τι ακριβώς του συμβαίνει, γιατί του συμβαίνει, πώς θα αντιμετωπιστεί και πότε θα δει τα αποτελέσματα της θεραπείας. Η διασφάλιση αυτού του δικαιώματος του ασθενούς αποτελεί αδιαμφισβήτητη ευθύνη των επαγγελματιών ψυχικής υγείας.
H διεξαγωγή μίας ολοκληρωμένης ψυχολογικής αυτοψίας στα περιστατικά αυτοκτονίας, που δημοσιεύονται τις τελευταίες ημέρες, θεωρείται από το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας επιβεβλημένη, προκειμένου να αναδειχθούν τα αίτια της αυτοκτονίας και οι ενδεχόμενες ευθύνες. Σε αυτήν τη βάση προτείνουμε στο σύνολο των εμπλεκομένων (οικογένεια, ιατροδικαστές, αστυνομία, αρχές κ.λπ.) τη διεξαγωγή αυτοψιών από το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, όπως άλλωστε διαχρονικά προτείνουμε σε αντίστοιχα περιστατικά.