Μετά την αυτοκτονία
Πολλές μελέτες στο πεδίο της αυτοκτονίας και των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών εστιάζουν στο άτομο που έβαλε τέλος στην ζωή του και όχι στους ανθρώπους που μένουν πίσω και στις επιπτώσεις που εκείνοι βιώνουν και ενδεχομένως θα συνεχίσουν να βιώνουν για το υπόλοιπο της ζωή τους . Η αυτοκτονία αποτελεί μία τραγωδία με πολλά θύματα και δεν αφορά μόνο τον ίδιο τον αυτόχειρα.
Οι επιζώντες αυτοκτονίας (τα άτομα που έχουν χάσει κάποιο οικείο πρόσωπο λόγω αυτοκτονίας) βιώνουν υψηλότερα αισθήματα ντροπής, τύψεων, θυμού, απόρριψης και αίσθησης ατομικής ευθύνης που δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν τον θάνατο του αγαπημένου τους, μια διαδικασία εντελώς διαφορετική σε σύγκριση με το πένθος που σχετίζεται με θανάτους άλλων αιτιών. Επιπρόσθετα, τα άτομα που μένουν πίσω καλούνται να αντιμετωπίσουν το βαρύ στίγμα που συνοδεύει την αυτοκτονία το οποίο, εκτός των άλλων, καθιστά την θεραπευτική διαδικασία της ανάρρωσης ακόμη πιο δύσκολη.
Στο Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ, μέσα από την διεξαγωγή πολυάριθμων ψυχολογικών αυτοψιών, ερχόμαστε, επί σειρά ετών, σχεδόν καθημερινά σε επαφή με τον αντίκτυπο της απώλειας μιας αυτοκτονίας στα άτομα του άμεσου περίγυρου του αυτόχειρα ή τα άτομα που εκτέθηκαν στην αυτοκτονία, των οποίων τα τραύματα παραμένουν αόρατα, λόγω του στίγματος που περιβάλλει την ψυχική ασθένεια. Επιπρόσθετα, οι άνθρωποι αυτοί αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο για αυτοκτονία καθώς, όπως είναι γνωστό, το οικογενειακό ιστορικό αυτοκτονίας αποτελεί ισχυρός παράγοντας κινδύνου.
Όλα τα παραπάνω αναδεικνύουν, για άλλη μια φορά, ότι ο ψυχικός πόνος ενός ατόμου που αυτοκτονεί δεν εξαλείφεται αλλά μεταφέρεται στα οικεία του πρόσωπα. Βασικός στόχος των παρεμβάσεων δεν θα πρέπει να είναι μόνο η ανακούφιση του ψυχικού πόνου των επιζώντων αλλά και η εξάλειψη του στίγματος γύρω από την αυτοκτονία.
Αυτό το στίγμα – εκτός του επιβαρυντικού ρόλου που διαδραματίζει στο βίωμα των επιζώντων – είναι αυτό που αποτελεί τροχοπέδη στο να καταγραφεί με ακρίβεια ο αριθμός των αυτοκτονιών στην χώρα μας ο οποίος είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που καταγράφεται επίσημα. Στην Ελλάδα για το έτος 2019 υπολογίζεται πως τουλάχιστον 2650 πενθούν την απώλεια ενός κοντινού τους ανθρώπου που αυτοκτόνησε.
Εάν αναλογιστούμε ότι για κάθε αυτοκτονία μένουν πίσω τουλάχιστον 5-10 άτομα που πενθούν ενώ 135 άτομα θεωρείται ότι επηρεάζονται άμεσα από κάθε αυτοκτονία μπορούμε να αντιληφθούμε το μέγεθος του κινδύνου που αντιμετωπίζουν ακόμη και αυτήν την στιγμή εκατοντάδες ευάλωτοι συνάνθρωποί μας.
*Το ανωτέρω κείμενο αποτελεί κομμάτι ερευνητικής εργασίας που έχει αποσταλεί σε διεθνή ερευνητικά περιοδικά στο πεδίο πρόληψης της αυτοκτονίας *
Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018
Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας