Προσεγγίσεις σε θέματα περιορισμού των θανατηφόρων μέσων ως τρόπου πρόληψης της αυτοκτονίας
Το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας που λειτουργεί η ΚΛΙΜΑΚΑ υπό την Εποπτεία του Υπουργείου Υγείας συνεχίζει να ενημερώνεται διαρκώς για τον ρόλο του περιορισμού της πρόσβασης των θανατηφόρων μέσων ως τρόπου πρόληψης της αυτοκτονίας.
Το κείμενο επεξεργάστηκε η Βασιλική Στάμου
Η διαθεσιμότητα συγκεκριμένων τρόπων αυτοκτονίας εξαρτάται από το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται το άτομο ενώ έχει άμεση επίδραση στην αυτοκτονική συμπεριφορά και στον δείκτη αυτοκτονικότητας.
Οι διεθνείς έρευνες καταδεικνύουν ότι η αναλογία ανάμεσα στις απόπειρες αυτοκτονίας και τους θανάτους από αυτοκτονία κυμαίνεται μεταξύ 1-10 έως 1-20. Στις περιπτώσεις που τα άτομα τα οποία έχουν αναπτύξει αυτοκτονικό ιδεασμό έχουν πρόσβαση σε μεθόδους υψηλής θνησιμότητας (πχ πυροβόλα όπλα, πτώση από μεγάλο ύψος, πρόσβαση σε φυτοφάρμακα υψηλής επικινδυνότητας, απαγχονισμός) η αναλογία μικραίνει σε ιδιαίτερα μεγάλο βαθμό φτάνοντας την αναλογία από 1-20 σχεδόν στο 1-1 (πιθανότητα θανάτου > 95% για τα πυροβόλα όπλα και την πτώση από μεγάλο ύψος).Η αυτοκτονία μέσω πτώσης από ψηλό κτίριο δεν είναι μία από τις κοινές μεθόδους αυτοκτονίας, σίγουρα όμως είναι μία από τις πιο θανατηφόρες μεθόδους, αφού ο δείκτης θνησιμότητας της πτώσης από μεγάλο ύψος πλησιάζει το δείκτη θνησιμότητας των πυροβόλων όπλων.
Γενικότερα θεωρείται, ότι η επιλογή μιας τόσο θανατηφόρου μεθόδου αυτοκτονίας καταδεικνύει την βαρύτητα του αυτοκτονικού ιδεασμού και την επιθυμία θανάτου του αυτόχειρα ο οποίος επιθυμεί τόσο έντονα να απαλλαγεί από τον ψυχικό πόνο που βιώνει που στην περίπτωση στην οποία δεν έχει πρόσβαση σε πυροβόλο όπλο επιλέγει αυτή τη μέθοδο για να βεβαιωθεί, ότι το τέλος θα είναι οριστικό. Η αυτοκτονία συνοδεύεται από αντικρουόμενα συναισθήματα, το άτομο θέλει να πεθάνει αλλά ταυτόχρονα θέλει και να ζήσει. Στην πραγματικότητα θέλει να απαλλαγεί από το ψυχικό του άλγος και να ζήσει. Η θνησιμότητα της μεθόδου που επέλεξε ο αυτόχειρας καταδεικνύει τον βαθμό της αμφιθυμίας την οποία είχε σχετικά με τον θάνατο πριν επιχειρήσει να δώσει τέλος στη ζωή του. Η πλειοψηφία των ατόμων που έχουν επιζήσει από απόπειρες αυτοκτονίας αναφέρουν, ότι ήταν σε κάποιο βαθμό αμφιθυμικοί έως την τελευταία στιγμή.
Στους αποπειραθέντες που χρησιμοποιούν λιγότερο θανατηφόρα μέσα, όπως η υπερδοσολογία φαρμάκων, το άτομο διατηρεί την δυνατότητα να αντιστρέψει την πράξη του με το να ζητήσει βοήθεια από άλλον ή το ΕΚΑΒ. Η δυνατότητα αυτή παύει να υφίσταται για όσους χρησιμοποιούν πυροβόλα όπλα ή επιλέγουν να πέσουν από μεγάλο ύψος, διότι από την στιγμή που θα τελεστεί η πράξη η πιθανότητα επιβίωσης είναι ελάχιστη. Η πτώση από ψηλά κτίρια είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται στα αστικά κέντρα, σε διαφορετικά ποσοστά από χώρα σε χώρα. Στην Νέα Υόρκη για παράδειγμα αυτός ο τρόπος θανάτου παρατηρείται συχνότερα, αφού υπάρχουν πολλοί ουρανοξύστες. Μόνο στο Empire State Building έχουν αυτοκτονήσει δεκάδες άνθρωποι ενώ η πρώτη αυτοκτονία έγινε πριν καν το κτίριο ολοκληρωθεί όταν ένας απολυμένος εργάτης έπεσε στην 5η Λεωφόρο. Σύμφωνα με στοιχεία ερευνών που παρουσιάζονται στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του αμερικάνικου Suicide Prevention Resource Center, σχετικά με την πρόσβαση σε θανατηφόρα μέσα το 51% των αυτοκτονιών στην Αμερική γίνονται με πυροβόλα όπλα ενώ ακολουθούν ο απαγχονισμός και η δηλητηρίαση.
Οι μέθοδοι αυτοκτονίας που χρησιμοποιούνται σε διαφορετικούς πολιτισμούς διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό. Μία σημαντική μεταβλητή για την μέθοδο αυτοκτονίας είναι η διαθεσιμότητα των μέσων στο εκάστοτε κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον ενώ για αυτόν ακριβώς τον λόγο οι στρατηγικές πρόληψης του φαινομένου στοχεύουν στον περιορισμό στην πρόσβαση στα μέσα.
Στηρίξτε και εσείς το εγχείρημα Συλλογής Υπογραφών με στόχο την υιοθέτηση μιας Εθνικής Στρατηγικής για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας.