Σχετικά με το βίαιο θάνατο 2 γυναικών στο Μαρκόπουλο
Σε συνέχεια του περιστατικού στο Μαρκόπουλο, όπου μία γυναίκα αυτοκτόνησε αφού είχε σκοτώσει την κόρη της, γίναμε μάρτυρες πλήθους δημοσιευμάτων για την «ανείπωτη οικογενειακή τραγωδία» και το «σοκ» της τοπικής κοινωνίας.
Στο Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, αναρωτηθήκαμε, για ακόμη μία φορά, πόσα ανάλογα περιστατικά θα πρέπει να συμβούν μέχρι να αναπτυχθεί ένα σαφές πλαίσιο προληπτικών μέτρων, αλλά και ευθυνών.
Η αναφερόμενη 54χρονη γυναίκα ήταν υπό ψυχιατρική παρακολούθηση και λάμβανε φαρμακευτική αγωγή, γεγονός το οποίο καθιστά επιτακτική την περαιτέρω διερεύνηση του περιστατικού. Κάποια στιγμή θα πρέπει τελικά να αναζητηθούν οι ευθύνες όχι μόνο των εμπλεκόμενων επαγγελματιών υγείας, αλλά και του ευρύτερου δικτύου σε όποιο μέτρο αυτές υπάρχουν, για δύο θανάτους που πιθανώς θα μπορούσαν να έχουν προληφθεί. Είναι κρίσιμη η ανάδειξη εκείνων των μέτρων και διαδικασιών που θα μπορούσαν να έχουν λειτουργήσει άμεσα προληπτικά και αποτρεπτικά στο συγκεκριμένο περιστατικό.
Είχε εκτιμήσει σωστά ο θεράπων ψυχίατρος την κατάσταση της ασθενούς; Αν ναι, είχε ενημερώσει σχετικά την οικογένειά της; Εν τέλει, το σύνολο των εμπλεκόμενων θα μπορούσε να έχει κινητοποιηθεί αποτελεσματικά ή απλά το περιστατικό γίνεται αποδεκτό ως «μοιραίο»;
Στο Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας & στη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία – 1018, δυστυχώς, λαμβάνουμε συχνά γνώση ανάλογων περιστατικών. Αυτοκτονίες που συμβαίνουν πολύ σύντομα μετά τη νοσηλεία σε ψυχιατρική κλινική, αυτοκτονίες ασθενών σε ψυχιατρική παρακολούθηση, αδυναμία διάγνωσης αυτοκτονικού ασθενούς και μη νοσηλεία ατόμων που τελικά αυτοκτονούν. Θεωρούμε κρίσιμη πλέον την ανάδειξη των ευθυνών σε περιστατικά αυτοκτονίας, δεδομένου ότι διεθνώς εφαρμόζεται η νομική έννοια της προβλεψιμότητας μίας αυτοκτονίας προκειμένου να προσδιοριστεί η σχετική ιατρική ή άλλου τύπου αμέλεια.
Στις περιπτώσεις αυτοκτονίας, η προβλεψιμότητα έχει άμεση σχέση με την επαρκή αξιολόγηση του κινδύνου αυτοκτονίας και της εφαρμογής των κατάλληλων μέτρων ασφαλείας που βασίζονται σε αυτήν την εκτίμηση. Πολύ απλά λοιπόν, ερευνάται αν ο θεράπων ψυχίατρος, με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες γνώριζε, ή θα έπρεπε να γνωρίζει ότι ο ασθενής βρίσκεται σε κίνδυνο αυτοκτονίας και ποια μέτρα τελικά έλαβε για την αντιμετώπιση αυτού του κινδύνου.
Αυτή η αξιολόγηση του κατά πόσον ο ψυχίατρος έχει ανταποκριθεί στα πρότυπα της φροντίδας ενός αυτοκτονικού ασθενή, ο οποίος είτε αυτοκτονεί είτε αποπειράται να αυτοκτονήσει, εξετάζει ορισμένους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων μεταξύ άλλων των ακόλουθων:
- Αν υπήρξε επαρκής αναγνώριση και αξιολόγηση του κινδύνου αυτοκτονίας και των προστατευτικών παραγόντων του ασθενούς με αυτοκτονική συμπεριφορά
- Αν αναπτύχθηκε ένα ορθό θεραπευτικό πλάνο σύμφωνα με τις κλινικές ανάγκες του ασθενούς
- Αν το θεραπευτικό πλάνο εφαρμόστηκε κατάλληλα (όχι αμελώς) και τροποποιήθηκε σύμφωνα με μία διαρκή αξιολόγηση της κλινικής εικόνας του ασθενούς
- Αν ο θεράπων ψυχίατρος ήταν επιστημονικά ενήμερος σχετικά με την αξιολόγηση και θεραπεία της αυτοκτονικής συμπεριφοράς
- Αν η έγγραφη τεκμηρίωση στον ιατρικό φάκελο του ασθενούς αποδεικνύει ότι εφαρμόστηκαν τα απαραίτητα θεραπευτικά πρωτόκολλα αναφορικά με την εξέταση, θεραπεία και συνεχιζόμενη παρακολούθηση του ασθενούς
- Αν η οικογένεια έλαβε πλήρη ενημέρωση σχετικά με τις δυνατότητες νοσηλείας
- Αν, σε περίπτωση που δεν κατέστη δυνατή η εκούσια νοσηλεία, οι δικαστικές αρχές και οι εμπλεκόμενοι επαγγελματίες ενήργησαν μέσα σε εύλογα χρονικά πλαίσια
Φυσικά, οι παραπάνω αναφορές δεν είναι εξαντλητικές των παραγόντων που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά σε ανάλογα περιστατικά. Η επάρκεια των δομών υγείας, οι συνέπειες της κοινωνικοοικονομικής κρίσης, το στίγμα, αλλά κυρίως και ευρύτερα, η διάχυτη ατομικότητα της ελληνικής κοινωνίας η οποία λειτουργεί ως το μεγάλο εμπόδιο σε μια πορεία συλλογικής ευθύνης απέναντι στα προβλήματα.
Η αυτοκτονία δεν είναι ένα μοιραίο γεγονός, μπορεί να προληφθεί. Σε αυτή τη βάση, χωρίς κόστος, αλλά με σαφή συναίσθηση της ευθύνης των ειδικών, των αρχών και τελικά, της κοινωνίας, απαιτείται η ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών για την υλοποίηση ουσιαστικών παρεμβάσεων προστασίας της ανθρώπινης ζωής και αποτροπής τέτοιων άδικων πρόωρων θανάτων.
Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία, 1018, Κλίμακα
Με την υποστήριξη του Υπουργείου Υγείας