ΚΛΙΜΑΚΑ-Αυτοκτονίες στο Μετρό: Πόσα ακόμη θύματα θα θρηνήσουμε;
Άλλη μια αυτοκτονία σημειώθηκε σήμερα νωρίς το πρωί στον σταθμό του μετρό της Ακρόπολης. Ο άτυχος νεαρός άνδρας έβαλε τέλος στη ζωή του, πηδώντας στις γραμμές του τρένου την ώρα που ο συρμός εισερχόταν στον σταθμό. Πρόκειται για το δεύτερο συμβάν σε διάστημα τριών ημερών και έρχεται, να ακολουθήσει την απόπειρα αυτοκτονίας που σημειώθηκε το βράδυ της Παρασκευής και πάλι σε σταθμό της γραμμής 2 του μετρό της Αθήνας, αυτή τη φορά στην στάση Συγγρού-Φιξ.
Γιατί, όμως, αυτός και τόσοι άλλοι αποπειρώνται, να αυτοκτονήσουν ή αυτοκτονούν επιλέγοντας το μετρό και άλλα μέσα σταθερής τροχιάς;
Πολλαπλές έρευνες σε διεθνές επίπεδο στο πεδίο των αυτοκασταστροφικών συμπεριφορών και της αυτοκτονικότητας, καταδεικνύουν, ότι οι απόπειρες αυτοκτονίας και οι αυτοκτονίες που πραγματοποιούνται σε σταθμούς Μετρό και τρένων, εκτός της προφανούς απώλειας ζωής ή σωματικής και κλινικής βλάβης, έχουν σαφείς ψυχολογικές αλλά και κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις τόσο στις εταιρείες μέσων μεταφοράς όσο στους εργαζόμενους αλλά και στους αυτόπτες μάρτυρες των συμβάντων, αφήνοντας ανεξίτηλα σημάδια στον ψυχισμό προκαλώντας προβλήματα ακόμη και σε επίπεδο καθημερινής διαχείρισης σε αυτά τα άτομα.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με σχετικές μελέτες, 16,3% των οδηγών που τραυμάτισαν ή σκότωσαν κάποιον παρουσίασαν διαταραχή μετατραυματικού στρες, κατάθλιψη ή άλλες αγχώδεις διαταραχές, ενώ 39,5% εμφάνιζαν συμπτωματολογία φοβικής αγχώδους διαταραχής ένα μήνα μετά το περιστατικό. Επίσης σημαντικό μέρος των αυτόπτων μαρτύρων αναζητούν στο άμεσο χρονικό διάστημα μετά το συμβάν βοήθεια από επαγγελματίες ψυχικής υγείας.
Στην Ελλάδα παρατηρείται αύξηση των αυτοκτονιών σε σταθμούς του μετρό, του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου και του προαστιακού, σύμφωνα με τις καταγραφές του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας που λειτουργεί η ΚΛΙΜΑΚΑ υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας καθώς και από τις σχετικές δημοσιεύσεις. Όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό τα στοιχεία δεν μπορούν, να αποτυπώσουν σαφώς την πραγματικότητα, αφού η καταγραφή αφορά απόπειρες ή αυτοκτονίες, οι οποίες είδαν το φως της δημοσιότητας.
Η πρόληψη της αυτοκτονίας αποτελεί στρατηγικό στόχο. Η αύξηση των αποπειρών και των αυτοκτονιών στα μέσα σταθερής τροχιάς θα πρέπει επιτέλους, να σημάνει τον κώδωνα του κινδύνου και να αναληφθούν συλλογικά πρωτοβουλίες, με άμεση ενεργοποίηση του συνόλου των εμπλεκόμενων φορέων, πριν θρηνήσουμε περισσότερα θύματα. Στην ΚΛΙΜΑΚΑ έχουμε επανειλημμένα τονίσει, ότι απαιτείται η εφαρμογή εκείνων των μέτρων τα οποία όχι μόνο θα λειτουργήσουν αποτρεπτικά αλλά θα συντελέσουν αποτελεσματικά στην ευαισθητοποίηση στο πεδίο της πρόληψης της αυτοκτονίας.
Οι συστάσεις που πρέπει, να ακολουθηθούν είναι συγκεκριμένες και περιλαμβάνουν τον περιορισμός της πρόσβασης σε σημεία υψηλής επικινδυνότητας, γεγονός που αποτελεί άλλωστε βασικό στοιχείο των ολιστικών στρατηγικών για την πρόληψη της αυτοκτονίας, με τις ισχυρότερες ενδείξεις αποτελεσματικότητας.
Μήνες μετά την θετικότατη εξαγγελία της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε., σχετικά με το σύστημα θυρών επί των αποβάθρων που θα διαθέτει το Μετρό της Θεσσαλονίκης, είμαστε και πάλι στη δυσάρεστη θέση, να επισημάνουμε, ότι δεν έχουν εφαρμοσθεί αντίστοιχα προστατευτικά μέτρα ούτε στο Μετρό της Αθήνας, που λειτουργεί καθημερινά με τεράστιο όγκο επιβατών, να το χρησιμοποιούν ούτε στους σιδηροδρομικούς σταθμούς ενώ δε γνωρίζουμε, εάν υπάρχει πρόβλεψη για εγκατάσταση του συστήματος στους νέους σταθμούς του αθηναϊκού μετρό που βρίσκονται υπό κατασκευή.
Η σήμανση και η τοποθέτηση πινακίδων με σαφή αναφορά σε τηλεφωνικές γραμμές άμεσης βοήθειας, τα χαντάκια απορροής, τα πλέγματα κάθετης κίνησης, η αύξηση του φωτισμού αποτελούν ενδεικτικά φυσικά μέτρα αποτροπής των αποπειρών αυτοκτονίας και των αυτοκτονιών στους σταθμούς.
Σε συνδυασμό, μάλιστα, με μη φυσικά μέτρα, όπως η παρουσία εκπαιδευμένου προσωπικού ασφαλείας, η μείωση της ταχύτητας των συρμών κατά την είσοδο στο σταθμό με τρόπο που δε θα δημιουργεί καθυστερήσεις στα δρομολόγια και άλλες σχετικές παρεμβάσεις μπορεί να επιτευχθεί η ουσιαστική πρόληψη των αυτοκτονιών που πραγματοποιούνται στους σταθμούς.
Το σύνολο των προαναφερθέντων μέτρων αποτελούν παρεμβάσεις χαμηλού κόστους που όχι μόνο μπορούν, να λειτουργήσουν ανασταλτικά σε τυχόν κακόβουλες πράξεις αλλά επίσης μπορούν, να επιτύχουν και την συνολική αποφυγή των επιπτώσεων σε επιβάτες και προσωπικό, όπως αυτές περιγράφηκαν προηγουμένως.
Κάθε αυτοκτονία είναι ένα τραγικό γεγονός με εκτεταμένες συνέπειες αλλά και ευθύνες. Είναι ένα θέμα που αφορά τις οικογένειες, τους φίλους, τις κοινότητες, την πολιτεία και πολλούς άλλους. Οι φορείς των μεταφορικών μέσων σταθερής τροχιάς δεν είναι απρόσβλητοι και δεν μπορούν να παραμένουν ανενεργοί σε αυτό το ολοένα και αυξανόμενο φαινόμενο. Σε αυτή την προσπάθεια είμαστε όλοι μαζί και κανείς δεν πρέπει, να ξεχνά, ότι: «Το προλαμβάνειν, κάλλιον εστί του θεραπεύειν».