ΑΥΤΟΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ
Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής (ΔΠΤ) χαρακτηρίζονται από επαναλαμβανόμενες ακραίες δυσλειτουργικές διατροφικές συμπεριφορές που επηρεάζουν την ψυχική κατάσταση του ατόμου όπως και την λειτουργικότητά του σε σημαντικούς τομείς της ζωής του. Οι κυριότερες ΔΠΤ αποτελούν η ψυχογενής ανορεξία, η ψυχογενής βουλιμία και η διαταραχή υπερφαγίας.
Τα περισσότερα διαθέσιμα δεδομένα για τις ΔΠΤ προέρχονται από χώρες του δυτικού κόσμου με περισσότερες αναφορές ύπαρξης των διαταραχών στις γυναίκες και σε μικρότερο βαθμό στους άντρες. Ο επιπολασμός διάρκειας ζωής είναι 4% για την νευρική ανορεξία και την βουλιμία στις γυναίκες και 0,3% και 1% αντίστοιχα για τους άντρες. Η ηλικία έναρξης των ΔΠΤ ορίζεται ήδη από τα 15 έτη ενώ η συχνότερη εμφάνιση τους εντοπίζεται στις ηλικίες 20 με 29 ετών. Aυτή την στιγμή υπολογίζεται ότι περίπου 30 εκατομμύρια άνθρωποι στις Η.Π.Α πάσχουν από κάποια διαταραχή πρόσληψης τροφής ενώ το ποσοστό εμφάνισής τους σε παγκόσμια κλίμακα αγγίζει το 9%.
Οι ΔΠΤ αποτελούν τις διαταραχές με την υψηλότερη θνησιμότητα καθώς ο κίνδυνος θανάτου ανάμεσα στα άτομα που πάσχουν από αυτές είναι έως και 5 φορές υψηλότερος σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Εκτιμάται ότι η αυτοκτονία αποτελεί την 2η κύρια αιτία θανάτου σε άτομα με διαταραχές πρόσληψης τροφής έπειτα από τις επιπλοκές που σχετίζονται με τις ίδιες τις νόσους ενώ η σύνδεσή τους με την εμφάνιση αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών είναι καλά τεκμηριωμένη στην παγκόσμια βιβλιογραφία. Το 26% των πασχόντων πραγματοποιεί κάποια απόπειρα αυτοκτονίας κάποια στιγμή κατά την διάρκεια της ζωής του. Πολύ συχνή, ακόμη, είναι και η πραγματοποίηση αυτοτραυματικών συμπεριφορών.
Οι κυριότερες αυτοτραυματικές συμπεριφορές που χρησιμοποιούν άτομα με ΔΠΤ αποτελούν το κόψιμο, γδάρσιμο ή κάψιμο του δέρματος ή το επίμονο τράβηγμα του τριχωτού της κεφαλής ενώ συμπεριφορές που σχετίζονται με τον δυσλειτουργικό έλεγχο του βάρους, του σχήματος του σώματος και της πρόσληψης τροφής όπως η πρόκληση εμετού, η χρήση διουρητικών – καθαρτικών, η, υπερβολική άσκηση, ο υπερβολικός περιορισμός λήψης τροφής έχουν, επίσης, αυτοκαταστροφικό χαρακτήρα. Συνήθως, οι άνθρωποι που αυτοτραυματίζονται δεν έχουν στόχο τον τερματισμό της ζωής τους αλλά την διαχείριση και ρύθμιση των συναισθημάτων τους, παρόλα αυτά, η συχνή εμπλοκή σε αυτοτραυματικές συμπεριφορές μαζί με το ιστορικό προηγούμενης μη θανατηφόρας απόπειρας αυτοκτονίας αποτελούν οι σοβαρότεροι παράγοντες κινδύνου αυτοκτονίας σε μελλοντικό χρόνο.
Στην ΚΛΙΜΑΚΑ και το Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας γινόμαστε πολύ συχνά αποδέκτες μέσω της 24ωρη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018 είτε μέσω του αντίστοιχου e-mail help@suicide-help.gr κλήσεων και μηνυμάτων με περιεχόμενο που σχετίζεται με την ύπαρξη αυτοκτονικών σκέψεων καθώς και αυτοτραυματισμών από άτομα που αντιμετωπίζουν κάποια διαταραχή πρόσληψης τροφής.
Δεδομένων των ανωτέρω, η ενδελεχής αξιολόγηση του αυτοκτονικού κινδύνου και ιστορικού αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών σε άτομα με κάποια παρούσα διατροφική διαταραχή ή ιστορικό ύπαρξης σχετικών διαταραχών στο παρελθόν από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας κρίνεται ως επιτακτική. Ο έγκαιρος εντοπισμός των ευάλωτων ατόμων καθώς και η έγκαιρη παροχή θεραπευτικής φροντίδας σε αυτά είναι απαραίτητο τόσο για την διαφύλαξη της ψυχικής τους υγείας όσο και της προστασίας της ζωής τους εν γένει.
Το Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ παρέχονται από ετών ολοκληρωμένες υπηρεσίες ψυχικής υγείας από εξειδικευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας σε άτομα με αυτοκτονική και αυτοτραυματική συμπεριφορά.
—————————————————————————————
Κατσαδώρος Κυριάκος, Ψυχίατρος και Επιστημονικός Διευθυντής της ΚΛΙΜΑΚΑ
Ζαφειροπούλου Δήμητρα – Ψυχολόγος, Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, ΚΛΙΜΑΚΑ
Πλουμή Βασιλική – Στατιστικολόγος, Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, ΚΛΙΜΑΚΑ
Ενδεικτικές Πηγές:
Brausch, Α. Μ. & Perkins, Ν. Μ. (2018). Nonsuicidal self-injury and disordered eating: Differences in acquired capability and suicide attempt severity. Psychiatry Research. 66, 72-78.
Smith, A. R., Zuromski, K. L. & Dodd, D. R. (2018). Eating disorders and suicidality: what we know, what we don’t know, and suggestions for future research. Current Opinion in Psychology. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2017.08.023
Mayo Clinic (2018). Eating disorders. https://www.mayoclinic.org/…/symptoms-causes/syc-20353603
Udo, Τ., Bitley, S. & Grilo, M. C. (2019). Suicide attempts in US adults with lifetime DSM-5 eating disorders. BMC Medicine. doi: 10.1186/s12916-019-1352-3.
van Eeden, Α. Ε., van Hoeken, D. & Hoek, H. W. (2021). Ιncidence, prevalence and mortality of anorexia nervosa and bulimia nervosa. Current Opinion in Psychology. doi: 10.1097/YCO.0000000000000739.
Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών, ΚΛΙΜΑΚΑ
Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018
Ευμολπιδών 30-32, Κεραμεικός
Τηλ. 210-3417160-3
help@suicide-help.gr