ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΕΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΙΑΤΡΟΥΣ
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών τουλάχιστον τέσσερις ιατροί αυτοκτόνησαν από την έναρξη του έτους 2023 ενώ με βάση τα ίδια στοιχεία συνολικά δέκα άτομα έχουν βάλει τέλος στην ζωή τους τα τελευταία 3 χρόνια στην χώρα μας. Η πλειοψηφία των αυτοχείρων ήταν άντρες ενώ οι κυριότερες μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν ήταν η πτώση από ύψος, ο αυτό-πυροβολισμός και η δηλητηρίαση.
Είναι γνωστό εδώ και αρκετά χρόνια ότι οι ιατροί αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο αυτοκτονίας σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό όπως και οι υπόλοιποι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης (νοσηλευτές, τραυματιοφορείς κλπ). Εκτιμάται ότι στις Η.Π.Α. τουλάχιστον 300 – 400 ιατροί βάζουν τέλος στην ζωή τους ανά έτος ενώ η αυτοκτονία αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες θανάτου σε άντρες φοιτητές ιατρικής καθώς και σε μόνιμους ιατρούς.
Ως ένας φορέας με αμιγώς κλινικό αντικείμενο που αποτελείται από επαγγελματίες υγείας εκφράζουμε την λύπη μας για αυτό το τραγικό γεγονός το οποίο επηρεάζει όλη την ιατρική κοινότητα. Γνωρίζουμε εκ των έσω πόσο ταυτισμένη είναι η συγκεκριμένη επαγγελματική ομάδα με την έννοια της «παντοδυναμίας» δυσκολεύοντας τα άτομα που αποτελούν μέρος αυτής να αντικρύσουν, ακόμη και να παραδεχτούν, την δική τους ευαλωτότητα. Στο Κέντρο Πρόληψης της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ καθώς και στην 24ωρη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία – 1018 απευθύνεται ένας σημαντικός αριθμός είτε από άμεσα ενδιαφερόμενους που ανήκουν στην συγκεκριμένη επαγγελματική ομάδα ή συγγενείς αυτών αναφέροντας την παρουσία αυτοκτονικού ιδεασμού και αισθημάτων ντροπής να αναζητήσουν βοήθεια.
Η επιβάρυνση της ψυχικής υγείας των ιατρών έχει σημαντικό αντίκτυπο στο ίδιο το σύστημα της πρωτοβάθμιας υγείας. Πιστεύουμε ότι είναι και δική μας ευθύνη ως επαγγελματίες υγείας η προστασία των ευάλωτων συναδέλφων/ισσων, καθώς και εμείς οι ίδιοι δεν εξαιρούμαστε από τα προβλήματα ψυχικής υγείας. Η κατάθλιψη όπως και άλλες ψυχικές διαταραχές αποτελούν τα πιο συχνά ζητήματα ψυχικής υγείας ανάμεσα στους επαγγελματίες υγείας, ενώ η εύκολη πρόσβαση σε θανατηφόρα μέσα (π.χ. ενέσεις, φάρμακα) αυξάνει κατακόρυφα τον κίνδυνο της αυτοκτονίας στην συγκεκριμένη ομάδα του πληθυσμού. Σε συνδυασμό με τα ανωτέρω, οι στρεσογόνοι παράγοντες που συνδέονται με το ίδιο το επάγγελμα (π.χ. χρόνια έκθεση στο στρες, τον ανθρώπινο πόνο και τον θάνατο) και τις συνθήκες άσκησής του, καθιστά τους ιατρούς μια επαγγελματική ομάδα ευάλωτη στην κινητοποίηση αυτοκτονικών σκέψεων και αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών.
Θεωρούμε πως ένα μέρος των ενεργειών πρόληψης του ζητήματος θα πρέπει να αφορά την ευαισθητοποίηση και την εκπαίδευση των ιατρών έτσι ώστε να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν έγκαιρα τα σημεία επιβάρυνσης της ψυχικής τους υγείας τόσο στον εαυτό τους όσο και σε συναδέλφους τους ξεκινώντας ήδη από την φοίτησή τους στο πανεπιστήμιο ενώ παράλληλα κρίνεται αναγκαία η κανονικοποίηση της συμπεριφοράς αναζήτησης βοήθειας σε εκείνους όταν αυτό είναι απαραίτητο.
Τέλος, όπως έχουμε επισημάνει ξανά και στο παρελθόν, η αναγκαιότητα ενός σαφούς πλαισίου υποστήριξης των ιατρών της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας από την πολιτεία με ουσιαστικές αλλαγές στο περιβάλλον εργασίας τους (π.χ. μείωση φόρτου εργασίας, σύσταση ομάδων ομοτίμων κ.λπ.) με στόχο την αποφόρτισή τους και την ενδυνάμωση της ψυχικής τους ανθεκτικότητας μπορεί να λειτουργήσει άμεσα προληπτικά και προστατευτικά προς τα ευάλωτα άτομα. Σ’ αυτήν την κατεύθυνση, το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών επεξεργάζεται ένα σύνολο σχετικών δεδομένων τα οποία και θα δημοσιοποιηθούν στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, με στόχο την εφαρμογή αποτελεσματικών στρατηγικών πρόληψης της αυτοκτονίας και την ουσιαστική υιοθέτησή τους, τόσο από το ευρύτερο σύστημα υγείας όσο και από την ιατρική κοινότητα.
——————————————————————————
Κατσαδώρος Κυριάκος, Ψυχίατρος και Επιστημονικός Διευθυντής της ΚΛΙΜΑΚΑ
Ζαφειροπούλου Δήμητρα – Ψυχολόγος, Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, ΚΛΙΜΑΚΑ
Πλουμή Βασιλική – Στατιστικολόγος, Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, ΚΛΙΜΑΚΑ
Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών, ΚΛΙΜΑΚΑ
Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018
Ευμολπιδών 30-32, Κεραμεικός
Τηλ. 210-3417160-3
help@suicide-help.gr