ΚΛΙΜΑΚΑ-Άγχος στους Άνδρες: Καταπολεμώντας τα Στερεότυπα
Οι αγχώδεις διαταραχές είναι από τα πιο κοινά προβλήματα ψυχικής υγείας παγκοσμίως. Αν και τα στατιστικά δεδομένα δείχνουν τις γυναίκες, να επηρεάζονται περισσότερο από τους άνδρες, ωστόσο το ανδρικό φύλο δεν παραμένει ανεπηρέαστο. Εξαιτίας διαφορετικών κοινωνικών και βιολογικών παραγόντων οι εμπειρίες άγχους των ανδρών, από τους τρόπους αντιμετώπισης έως τις συμπεριφορές αναζήτησης θεραπείας, διαφέρουν από αυτές των γυναικών.
Οι αγχώδεις διαταραχές χαρακτηρίζονται από υπερβολικό φόβο, ανησυχία και διαταραχές συμπεριφοράς, ενώ περιλαμβάνουν:
- τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή
- τη διαταραχή πανικού
- την κοινωνική αγχώδη διαταραχή
- το στρες
- την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή κ.α.
Το 2019, περισσότερα από 301 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζούσαν με μια αγχώδη διαταραχή, συμπεριλαμβανομένων 58 εκατομμυρίων παιδιών και εφήβων. Κάθε στιγμή που μιλάμε, ένας στους 14 ανθρώπους παγκοσμίως προσβάλλεται από κάποια αγχώδη διαταραχή. Στην Ελλάδα ο επιπολασμός στις αγχώδεις διαταραχές για τους άνδρες αγγίζει το 4.5, ενώ οι άνδρες παρουσιάζουν 8 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο αυτοκτονίας από ότι οι γυναίκες. Όπως έχει προαναφερθεί, όμως, και παρά το γεγονός, ότι οι αγχώδεις διαταραχές συναντώνται συχνά και στους άνδρες, η βιβλιογραφία παραμένει μικρή για την ψυχική υγεία των ανδρών, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχει μικρή έρευνα υψηλής ποιότητας για το θέμα.
Συμπτώματα
Πολλαπλές πρόσφατες επιστημονικές μελέτες, που διερεύνησαν το άγχος στους άνδρες διαπίστωσαν, ότι τα συμπτώματα του άγχους διαφέρουν μεταξύ ανδρών και γυναικών. Οι ερευνητές/τριες διαπίστωσαν, ότι οι άνδρες που εμφανίζουν σοβαρό άγχος είναι πιο πιθανό να αναφέρουν σωματικά συμπτώματα, όπως πονοκέφαλο, απώλεια όρεξης και σωματικό τρέμουλο, παράλληλα με την αίσθηση απώλειας ελέγχου σε σύγκριση με γυναίκες της ίδιας ηλικίας.
Διαπίστωσαν, επίσης, ότι το άγχος μεταξύ των ανδρών τείνει να επικεντρώνεται στα αισθήματα έλλειψης ελέγχου και στην αντίληψη της προσωπικής αποτυχίας, εάν δεν μπορούν να ανακτήσουν τον έλεγχο των αγχωδών καταστάσεων. Οι άνδρες, επίσης, συχνά απεικονίζουν τα συμπτώματά τους ως διαρκή, πάντα παρόντα και μερικές φορές σχεδόν μόνιμα.
Ενώ το ήπιο άγχος έχει συνδεθεί με καλύτερες γνωστικές επιδόσεις, το σοβαρό άγχος έχει συνδεθεί με μειωμένη γνωστική λειτουργία. Καθώς επίσης άλλες έρευνες δείχνουν, ότι οι αγχώδεις διαταραχές συνδέονται με χαμηλότερη ποιότητα ζωής και μειωμένη κοινωνική λειτουργικότητα.
Τρόποι αντιμετώπισης
Στην ΚΛΙΜΑΚΑ γνωρίζουμε από την κλινική και επιστημονική μας εμπειρία, ότι υπάρχουν διαφορές στους τρόπους με τους οποίους άνδρες και γυναίκες επιχειρούν, να διαχειριστούν και να αντιμετωπίσουν τα συναισθήματα, που βιώνουν.
Ειδοποιός διαφορά είναι, ότι οι άνδρες είναι πιο πιθανό από τις γυναίκες, να επιλέξουν σε κάποια φάση τη λεγόμενη «αυτοθεραπεία», ως μια μορφή συμπεριφοράς αποφυγής. Συχνά οι άνδρες μπορεί, να χρησιμοποιούν το αλκοόλ, το κάπνισμα και άλλα συνταγογραφούμενα ή μη φάρμακα για να μειώσουν ή να ελέγξουν την εμπειρία και τα συμπτώματα του άγχους και αυτό φαίνεται, να έχει τη βάση του, μεταξύ άλλων, και στον τρόπο με τον οποίο διδάσκονται τα αγόρια και τα κορίτσια να διαχειρίζονται συναισθηματικές καταστάσεις.
Αναζητώντας βοήθεια
Οι άνδρες είναι λιγότερο πιθανό, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής ερευνητικά δεδομένα, να αναζητήσουν στήριξη και θεραπεία για το άγχος μέσω των τυπικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Τα στερεότυπα αρσενικά χαρακτηριστικά παίζουν ρόλο στη μείωση της πιθανότητας ενός άνδρα να εκφράσει τις αδυναμίες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, να αναζητήσει περαιτέρω υποστήριξη και να παραμείνει συνδεδεμένος με τη θεραπεία που παρέχεται.
Μελέτες έχουν διαπιστώσει, ότι η απροθυμία των νεαρών ανδρών να αναζητήσουν βοήθεια για το άγχος προέρχεται από ανησυχίες σχετικά με την εμπιστευτικότητα, το στίγμα, την κρίση του εαυτού και των συνομηλίκων και την υπόθεση, ότι δε θα βοηθηθούν ουσιαστικά. Αν και δεν αποτελεί κανόνα, οι άνδρες είναι πιο πιθανό από τις γυναίκες να καθυστερήσουν την αναζήτηση βοήθειας και να υποφέρουν με μικρά συμπτώματα φοβούμενοι, ότι θα σπαταλήσουν τον χρόνο του/ης επαγγελματία ψυχικής υγείας ή θα αποτύχουν, ως άνδρες.
Μέρος της πρόκλησης για τους/ις ειδικούς ψυχικής υγείας είναι η κατανόηση του πώς σκέφτονται οι άνδρες για το άγχος και άλλες πτυχές της ψυχικής ή σωματικής υγείας. Για πολλούς άνδρες, το άγχος είναι κάτι για το οποίο θα αναζητούσαν βοήθεια μόνο όταν εμποδίζει την απόδοση στην εργασία τους ή την ικανότητά τους να εκπληρώσουν άλλους ρόλους και ευθύνες. Ακόμη και τότε, δεν είναι ασυνήθιστο για τους άνδρες, να βλέπουν το άγχος, ως κάτι που απλά πρέπει να αντιμετωπίσουν και όχι ως κάτι που αντιμετωπίζεται από έναν/μία επαγγελματία.
Ενθάρρυνση των ανδρών να αναζητήσουν θεραπεία
Από προληπτική σκοπιά, οι άνδρες μπορούν, να αναζητήσουν την ενίσχυση της συναισθηματικής ανθεκτικότητάς τους, δουλεύοντας για να επικοινωνούν και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, να διαχειρίζονται τα επίπεδα άγχους και να βελτιώνουν την αυτοεκτίμησή τους. Η προσπάθεια άρσης του στίγματος γύρω από την ψυχική υγεία θα μπορούσε να βοηθήσει περισσότερους άνδρες, να αναζητήσουν θεραπεία. Δεδομένου του υπάρχοντος στιγματισμού γύρω από την ψυχική υγεία, πολλοί άνθρωποι μπορεί να διατηρούν πεποιθήσεις, ότι το να ζητούν βοήθεια ή να έχουν άγχος αποτελεί αδυναμία.
Οι άνθρωποι μπορεί, να ωφεληθούν από το να μάθουν, ότι το ίδιο το άγχος είναι προσαρμοστικό και μπορεί να είναι χρήσιμο, όπως να βελτιώσει την απόδοση ή να παρακινήσει τη συμπεριφορά. Όταν το άγχος γίνεται λιγότερο βοηθητικό και πιο παρεμβατικό, η αναζήτηση θεραπείας είναι σημαντική.
Όσοι περισσότεροι άντρες μιλούν ανοιχτά για το άγχος στην κοινωνία και μοιράζονται τις ιστορίες και την εμπειρία τους τόσο περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν όσοι έχουν ανάγκη, να αναζητήσουν την απαραίτητη βοήθεια, χωρίς ντροπή και φόβο.
Η σωστή ενημέρωση σχετικά με την ψυχική υγεία και η άμεση επικοινωνία με έναν/μια επαγγελματία ψυχικής υγείας αποτελούν τα πρώτα βασικά βήματα, στο δρόμο προς μια στοχευμένη στήριξη αλλά και στην κατάρριψη του στίγματος.
Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018
Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
Δεκελέων 50, Κεραμεικός
Τηλ. 210-3417160-3
help@suicide-help.gr
www.suicide-help.gr www.klimaka.org.gr