To προφίλ της αυτοκτονίας του Ηνωμένου Βασιλείου – Σύγκριση με το αντίστοιχο προφίλ της Ελλάδος
Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται το προφίλ της αυτοκτονικότητας του Ηνωμένου Βασιλείου και η σύγκρισή του με το αντίστοιχο προφίλ της Ελλάδος σύμφωνα με τα δεδομένα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής και του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ.
Τα δεδομένα των αυτοκτονιών στο Ηνωμένο Βασίλειο, υπολογίζονται και καταγράφονται με βάση τα πιστοποιητικά θανάτου που αποστέλλονται στις στατιστικές υπηρεσίες μετά το πέρας των ιατροδικαστικών διαδικασιών όπως συμβαίνει και στην Ελλάδα. Τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα του Ηνωμένου Βασιλείου για τις αυτοκτονίες αφορούν το 2020. Για την Ελλάδα, τα τελευταία επίσημα καταγεγραμμένα στοιχεία αυτοκτονιών αφορούν το 2019.
Αναλυτικότερα:
Μέσα στο 2020 καταγράφηκαν 5.224 αυτοκτονίες στην Αγγλία και την Ουαλία. Αυτά τα δεδομένα ήταν χαμηλότερα σε σχέση με το 2019. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών καταγράφηκε επίσης μείωση στα ποσοστά των αυτοκτονιών μέσα στο 2020 σε σχέση με το 2019. Συνολικά έως σήμερα, από το 2010 έως και το 2019 έχουν καταγραφεί επίσημα τουλάχιστον 5.093 αυτοκτονίες στην χώρα μας ενώ τα στοιχεία του Παρατηρητήριου Αυτοκτονιών δείχνουν ότι ετησίως σημειώνονται 500 με 600 θάνατοι.
Η σχέση ανάμεσα στην πανδημία και τις αυτοκτονίες έχει διερευνηθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια και ακόμη αποτελεί ένα συνεχιζόμενο πεδίο έρευνας τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Από την έναρξη της πανδημίας παρατηρήθηκε μείωση των αυτοκτονιών και ιδιαίτερα των αντρών στην Αγγλία κάτι που παρατηρήθηκε και στην Ελλάδα όπως φαίνεται και από το παρακάτω διάγραμμα.
Σε σύνολο πληθυσμού, ο αδρός δείκτης θνησιμότητας (αριθμός θανάτων ανά 100.000 κατοίκους) των αντρών του Ηνωμένου Βασίλειου για το 2020 ήταν 15, 4 ανά 100.000 και των γυναικών 4,9 ανά 100.000 ενώ οι αντίστοιχοι δείκτες της Ελλάδος για το 2019 ήταν 8,4 και των γυναικών 1,66.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο οι άνθρωποι παραγωγικών ηλικιών 45 -49 ετών είναι εκείνοι που σημειώνουν τις περισσότερες αυτοκτονίες σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες. Τα ποσοστά για όλες τις ηλικιακές ομάδες ήταν χαμηλότερα το 2020 σε σχέση με το 2019 στο Ηνωμένο Βασίλειο, κάτι που ισχύει και για την Ελλάδα σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών. Επιπλέον, με βάση τα στοιχεία του τελευταίου, οι άνθρωποι ηλικίας 55-59 ήταν εκείνοι στους οποίους συγκεντρώθηκε ο υψηλότερος αριθμός αυτοκτονιών στην χώρα μας ενώ οι άντρες ηλικίας 85+ είναι αυτοί που σημειώνουν τον υψηλότερο αριθμό αυτοκτονιών διαχρονικά τα τελευταία χρόνια.
Αναφορικά με την τοποθεσία, όσον αφορά το Ηνωμένο Βασίλειο, φαίνεται ότι για 5η συνεχή χρονιά το Λονδίνο είχε το χαμηλότερο ποσοστό αυτοκτονιών από οποιαδήποτε άλλη περιοχή της Αγγλίας ενώ το υψηλότερο ποσοστό καταγράφηκε στην βορειοανατολική πλευρά. Για την Ελλάδα, η περιφέρεια στην οποία παρουσιάστηκε ο υψηλότερος δείκτης θνησιμότητας λόγω αυτοκτονίας για το έτος 2018 ήταν εκείνη των Ιόνιων Νήσων και ακολούθησαν οι περιφέρειες της Πελοποννήσου και της Κρήτης. Αναμένονται ακόμη τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα για το 2019.
Τέλος, οι πιο συχνές μέθοδοι αυτοκτονιών στην Αγγλία και για τα δύο φύλα είναι απαγχονισμός, ο στραγγαλισμός και η ασφυξία ενώ στην Ελλάδα οι συχνότερες μέθοδοι αποτελούν έως τώρα ο απαγχονισμός, η πτώση και ο αυτό-πυροβολισμός. Η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από διάφορες συνιστώσες ανάμεσα στις πιο διαδεδομένες εξ αυτών αποτελούν, σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία, η διαθεσιμότητα των μέσων και τα χαρακτηριστικά των αυτοχείρων.
Η αποτύπωση των διαφορών ανάμεσα στον τρόπο καταγραφής των αυτοκτονιών και των θανάτων που οφείλονται σε άλλες αιτίες τόσο στην χώρα μας όσο και σε χώρες του εξωτερικού είναι κρίσιμης σημασίας για τον περιορισμό της υποκαταγραφής, της παραγωγής αξιόπιστων δεδομένων και της ανάπτυξης και εφαρμογής τεκμηριωμένων και αποτελεσματικών παρεμβάσεων πρόληψης της αυτοκτονίας. Στην κατεύθυνση αυτή η αναθεώρηση των ήδη υπαρχόντων διαδικασιών καταγραφής όπως και η ακριβής πιστοποίηση των αιτιών θανάτου από τους αρμόδιους επιστήμονες και η διεξοδική διερεύνηση των εξωτερικών αιτιών και λογικών ακολουθιών των γεγονότων που οδήγησαν σε αυτόν (π.χ. ύπαρξη προηγούμενων αποπειρών, αυτοτραυματισμών, σημειωμάτων αυτοκτονίας, προηγούμενη συμπεριφορά κλπ.) μπορεί να σταθεί πολύ σημαντικός αρωγός.
Κατσαδώρος Κυριάκος, Ψυχίατρος και Επιστημονικός Διευθυντής της ΚΛΙΜΑΚΑ
Ζαφειροπούλου Δήμητρα, Ψυχολόγος – Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, ΚΛΙΜΑΚΑ
Πλουμή Βασιλική – Στατιστικολόγος, Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, ΚΛΙΜΑΚΑ