Ανακοίνωση για την Αυτοκτονία Αστυνομικού στο 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών
Το γεγονός της αυτοκτονίας νεαρού αστυνομικού μέσα στο 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών, όπου και νοσηλευόταν σε συνέχεια αυτοπυροβολισμού, πέραν της θλίψης που προκαλεί η απώλεια μίας ζωής, αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, την καταλυτική απουσία σαφών και αυτονόητων μέτρων, η ύπαρξη των οποίων θα μπορούσε να σώσει ζωές.
Η ΚΛΙΜΑΚΑ, έχει επανειλημμένα επισημάνει την απουσία ενός σαφούς πλαισίου αξιολόγησης και εκπαίδευσης του προσωπικού των σωμάτων ασφαλείας, καθώς και της συνεπαγόμενης δυνατότητας οπλοφορίας και οπλοχρησίας. Το προσωπικό των σωμάτων ασφαλείας χαρακτηρίζεται ως ομάδα υψηλού κινδύνου στον τομέα των εργασιακών ατυχημάτων και της αυτοχειρίας. Στις Η.Π.Α., για παράδειγμα, υπολογίζεται ότι οι αστυνομικοί έχουν δύο (2) με τρεις (3) φορές υψηλότερους δείκτες αυτοκτονίας απ’ ότι ο γενικός πληθυσμός (Μiller, 2006). Στη χώρα μας, οι αυτοκτονίες αστυνομικών υποκαταγράφονται όπως ισχύει και για τις υπόλοιπες επαγγελματικές ομάδες. Η υποκαταγραφή οφείλεται αφενός στο στίγμα που φέρει η αυτοκτονία για το θανόντα και την οικογένεια του και αφετέρου στο γεγονός ότι στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ οι αυτοκτονίες αστυνομικών αθροίζονται στη γενικότερη κατηγορία των ένοπλων δυνάμεων με αποτέλεσμα να μην έχουμε μια σαφή εικόνα ανά επαγγελματική ομάδα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι, σύμφωνα με δηλώσεις του (τότε) Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, τον Ιούλιο του 2013, από τον Ιανουάριο του 2010 μέχρι και τον Ιούνιο του 2013, δεκαέξι (16) αστυνομικοί έδωσαν τέλος στη ζωή τους. Για την ίδια περίοδο, τα στοιχεία του Δικτύου Καταγραφής του Κέντρου για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας αναφέρουν δεκαοκτώ (18) αυτοκτονίες αστυνομικών υπαλλήλων.
Από το 2007 μέχρι το 2013, έχουν καταγραφεί 25 αυτοκτονίες αστυνομικών, 2 συνοριακών φυλάκων και 2 ειδικών φρουρών. Απαιτείται η άμεση αναθεώρηση του πλαισίου ψυχιατρικής και ψυχολογικής αξιολόγησης των νέων αστυνομικών καθώς και η επανάληψη και επικαιροποίηση των σχετικών διαδικασιών ανά τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να διασφαλισθεί ότι διαθέτουν έναν ικανοποιητικό βαθμό ψυχικής σταθερότητας και ανθεκτικότητας. Η ΚΛΙΜΑΚΑ επανειλημμένα έχει προτείνει συγκεκριμένες παρεμβάσεις σ’ αυτήν την κατεύθυνση, ενώ, παράλληλα, έχουν συγγραφεί και εκδοθεί δύο εγχειρίδια για την πρόληψη της αυτοκτονίας, απευθυνόμενα στα σώματα ασφαλείας.
Ένας δεύτερος άξονας άμεσης παρέμβασης που εμφαίνεται, για μία ακόμη φορά, από την αυτοκτονία εντός του νοσοκομείου είναι η ανυπαρξία έστω των ελάχιστων μέτρων και προδιαγραφών προφύλαξης και ασφάλειας, ατόμου που νοσηλευόταν μετά από απόπειρα αυτοκτονίας. Έχουμε, πολλαπλά τονίσει, ότι η αυτοκτονία μέσα σε ένα νοσοκομείο, αποτελεί απαράδεκτο γεγονός για την ιατρική κοινότητα και τους ευρύτερους συντελεστές του συστήματος υγείας.
Από το 2012 μέχρι σήμερα, η ΚΛΙΜΑΚΑ έχει καταγράψει 19 αυτοκτονίες που τελέσθηκαν μέσα σε γενικά και ψυχιατρικά νοσοκομεία. Σημειώνεται ότι ο αριθμός των συγκεκριμένων αυτοκτονιών είναι μεγαλύτερος και διαφεύγει της καταγραφής, ενώ δεν περιλαμβάνονται οι αυτοκτονίες ατόμων αμέσως μετά το εξιτήριο ή μετά τη γνωμάτευση ότι το άτομο δε χρήζει νοσηλείας. Η πρόληψη της αυτοκτονίας θα έπρεπε να αποτελεί κύριο καθήκον των μονάδων υγείας και των νοσηλευτικών ιδρυμάτων. Προσεγγίζοντας το συγκεκριμένο θέμα, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τις αντιστάσεις των μονάδων υγείας καθότι οι θάνατοι από αυτοκτονία εντός των νοσηλευτικών ιδρυμάτων εμπεριέχουν ευθύνες τόσο για το προσωπικό όσο και για τους φορείς χάραξης πολιτικών στρατηγικών.
Ωστόσο, υπάρχουν άμεσες και σαφείς παρεμβάσεις οι οποίες μπορούν λειτουργήσουν καταλυτικά στην αύξηση του επιπέδου ασφάλειας των μονάδων υγείας και στην πρόληψη της αυτοκτονίας νοσηλευομένων ασθενών, μέσω της διαμόρφωσης ειδικών συνθηκών νοσηλείας καθώς και τη σχετική εκπαίδευση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού.
Η αυτοκτονία δεν είναι ένα μοιραίο γεγονός, μπορεί να προληφθεί. Σε αυτή τη βάση, χωρίς κόστος, αλλά με σαφή συναίσθηση της ευθύνης των ειδικών, των αρχών και τελικά, της κοινωνίας, απαιτείται η ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών για την υλοποίηση ουσιαστικών παρεμβάσεων προστασίας της ανθρώπινης ζωής.