Αυτοκτονίες στα κατάστημα κράτησης – Mε αφορμή την αυτοκτονία του 55χρονου στις Φυλακές των Διαβατών
Παρά τους συνεχόμενους θανάτους από αυτοκτονία εντός των φυλάκων η πολιτεία στέκει αμήχανη μπροστά σε ένα φαινόμενο με μεγάλες διαστάσεις. Είναι γνωστό βιβλιογραφικά αλλά και εμπειρικά σε όσους εργάζονται ή έρχονται σε επαφή με τους χώρους των καταστημάτων κράτησης ότι οι αυτοκαταστροφικού τύπου συμπεριφορές εμφανίζουν εξαιρετικά μεγαλύτερη συχνότητα σε πληθυσμούς κρατουμένων απ’ ότι στο γενικό πληθυσμό. Τα στοιχεία σχετικά με τις αυτοκτονίες στην χώρα μας είναι ελλιπή και υπολογίζεται ότι οι αυτοκτονίες είναι περισσότερες από αυτές που καταγράφονται. Τα περιστατικά που βλέπουν το φως της δημοσιότητας αποτελούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου και δεν περιλαμβάνουν τις απόπειρες αυτοκτονίες και τους αυτοτραυματισμούς κρατουμένων. Στον παρακάτω πίνακα εμφανίζεται ο αριθμός των αυτοκτονιών στα καταστήματα της χώρας μας σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στις ετήσιες εκθέσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα έτη 1999 έως και 2007.
|
Θάνατοι από αυτοκτονία στα καταστήματα Κράτησης |
||
| Έτος | Απόλυτος Αριθμός | Αριθμός/ 100.000 |
| 1999 | 5 | 66 |
| 2000 | 9 | 110 |
| 2001 | 5 | 60 |
| 2002 | 1 | 12 |
| 2003 | — | — |
| 2004 | 2 | 23 |
| 2005 | 6 | 63 |
| 2006 | — | — |
| 2007 | 6 | 63 |
Όπως φαίνεται στον πίνακα τα πιο πρόσφατα στοιχεία αφορούν το 2007 ενώ για τα έτη 2003 και 2006 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν διέθετε τα απαιτούμενα στοιχεία. Επιπλέον, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε το φύλο των αυτοχείρων ούτε και άλλα δημογραφικά χαρακτηριστικά. Η ανάγκη για μια πιο πλήρη και ακριβή καταγραφή των θανάτων από αυτοκτονία στα καταστήματα κράτησης έχει επισημανθεί επανειλημμένως. Το 90-95% των αυτοκτονιών εκδηλώνονται στο πλαίσιο κάποιας ψυχικής διαταραχής και ο επιπολασμός των ψυχικών διαταραχών είναι υψηλός εντός των καταστημάτων. Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των κρατουμένων νοσεί ενώ και ο ίδιος εγκλεισμός αποτελεί ένα ισχυρό πυροδοτικό παράγοντα εκδήλωσης ψυχικών διαταραχών και αυτοκτονικών συμπεριφορών. Το σωφρονιστικό προσωπικό που έρχεται συνεχόμενα σε επαφή με κρατούμενους και πολύ συχνά εκτελεί και χρέη ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, δεν διαθέτει τις απαραίτητες γνώσεις για την αναγνώριση και αντιμετώπιση ψυχικά ασθενών και αυτοκτονικών ατόμων. Το περιβάλλον των καταστημάτων έτσι όπως είναι διαμορφωμένο και στελεχωμένο δεν μπορεί να έχει θεραπευτικές ιδιότητες για τα άτομα αυτά. Άτομα σε κρίση με ενεργό αυτοκτονικό ιδεασμό έχουν άμεση πρόσβαση σε ξυράφια, καλώδια, χλωρίνες κλπ. Ταυτόχρονα, οι δομές για ψυχικά πάσχοντες παραβάτες είναι ανύπαρκτες. Το ψυχιατρικό νοσοκομείο του Κορυδαλλού δεν είναι δυνατόν να εξυπηρετήσει τις ανάγκες ενός εναλλασσόμενου πληθυσμού χιλιάδων κρατουμένων με αποτέλεσμα εντός των καταστημάτων σοβαρά ψυχικά πάσχοντες να στοιβάζονται μαζί με χρήστες ουσιών και υγιείς κρατούμενους. Επιπλέον, δεν υπάρχει καμία μέριμνα για τη θεσμοθέτηση της αξιολόγησης της ψυχικής υγείας των ατόμων τη στιγμή της σύλληψης τους, πριν και κατά τη διάρκεια της εκδίκασης της υπόθεσης τους, κατά την είσοδο, παραμονή και έξοδο τους από την φυλακή. Δεν υπάρχει επίσης, ένα εθνικό σύστημα παρακολούθησης και υποστήριξης ώστε να γνωρίζουμε τι συμβαίνει στους ψυχικά πάσχοντες όταν αποφυλακίζονται. Τι ανάγκες έχουν; Πόσοι επιστρέφουν στην φυλακή και μετά από πόσο καιρό; Ακόμα και αν λάμβαναν ψυχιατρική και ψυχολογική παρακολούθηση όσο ήταν κρατούμενοι πώς γίνεται η διασύνδεση με άλλες υπηρεσίες στις οποίες μπορούν να απευθύνονται μετά την αποφυλάκιση; Αξίζει να αναλογιστούμε το οικονομικό και ανθρώπινο κόστος καθώς και ποιόν/ποιους βαραίνει η ευθύνη για τους θανάτους εντός των καταστημάτων, τις απόπειρες αυτοκτονίας, τους αυτοτραυματισμούς, τις ψυχικές ασθένειες που δεν λαμβάνουν καμία φροντίδα, τις υποτροπές και την ανακύκλωση του πληθυσμού των κρατουμένων. Οι θάνατοι από αυτοκτονία και ο επιπολασμός των ψυχικών διαταραχών στα καταστήματα κράτησης, σε ένα βαθμό καταδεικνύει την αποτυχία του υφιστάμενου σωφρονιστικού συστήματος και την αναγκαιότητα να περάσουμε από την αποϊδρυματοποίηση των ψυχιατρικών νοσοκομείων στην αποϊδρυματοποίηση των φυλακών.
ΚΛΙΜΑΚΑ_Ανακοίνωση_Αυτοκτονίες Κρατουμένων_4_3_2015