Πάνω από 20 αυτοκτονίες στα νοσοκομεία τα τελευταία 3 χρόνια
ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΕΣ
20 αυτοκτονίες από το 2012 μέχρι σήμερα, οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί μέσα σε νοσοκομειακές μονάδες, έχουν καταγραφεί από το Δίκτυο Πληροφόρησης του Κέντρου για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας. Επισημαίνεται ότι μόνο το 2015 έχουν καταγραφεί 6 αυτοκτονίες σε νοσοκομεία, ενώ για το σύνολο του προηγούμενου έτους είχαν καταγραφεί 7 και για το 2013 –σύνολο έτους- 6 αυτοκτονίες.
Οι αυτοκτονίες εντός νοσηλευτικών ιδρυμάτων σε παγκόσμια κλίμακα υπολογίζονται σε 1-5% επί των συνολικών αυτοκτονιών, ενώ ένας ψυχιατρικός νοσηλευτής υπολογίζεται πως θα βιώσει μια τέτοια αυτοκτονία κατά μέσο όρο κάθε 2 ½ χρόνια. Επιπλέον, τα άτομα που νοσηλεύονται μετά από απόπειρα διατρέχουν πολύ υψηλό κίνδυνο να επιχειρήσουν ξανά να βάλουν τέρμα στη ζωή τους, και γι’ αυτό επιβάλλεται, τόσο εντός της νοσηλευτικής μονάδας να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα, όσο και μετά το εξιτήριο να διασφαλιστεί η αποτροπή τέτοιων φαινομένων. Τι συμβαίνει όμως στις περιπτώσεις όπου κάποιο άτομο νοσηλεύεται μετά από απόπειρα και εντός του χώρου νοσηλείας αυτοκτονεί;
Δεδομένου ότι στη χώρα μας το έχουν καταγραφεί 20 αυτοκτονίες – τα τελευταία 3 ½ χρόνια- εντός των γενικών και ψυχιατρικών νοσοκομείων, απαιτείται η άμεση ενεργοποίηση των αρμοδίως εμπλεκόμενων επαγγελματιών (ιατρούς, νοσηλευτές, διοικητές κ.λπ.) προκειμένου να επιτευχθεί η ελαχιστοποίηση των πιθανοτήτων αυτοκτονίας τόσο εντός του νοσοκομείου όσο και σύντομα μετά το εξιτήριο του ασθενούς. Επισημαίνεται, άλλωστε, ότι σύμφωνα με την Επιτροπή για τη Διαπίστευση των Οργανισμών Υγείας (JCAHO) η κύρια αιτία της ενδονοσοκομειακής αυτοκτονίας είναι η αποτυχία της κλινικής αξιολόγησης, ενώ σχετικές μελέτες αναδεικνύουν ότι σε 60% των αυτοκτονιών δεν αξιολογήθηκε κατάλληλα ο κίνδυνος και δεν ελήφθησαν τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα.
To Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας έχει επανειλημμένα προτείνει την υλοποίηση άμεσων παρεμβάσεων τόσο στους νοσοκομειακούς χώρους όσο και αναφορικά με την εξειδίκευση της εκπαίδευσης και της ευαισθητοποίησης των επαγγελματιών στα νοσοκομεία. Άλλωστε, η εμπειρία μας αποδεικνύει ότι η εκπαίδευση ειδικών επαγγελματικών ομάδων στην ανάπτυξη και εφαρμογή μηχανισμών πρόληψη της αυτοκτονίας λειτουργεί ιδιαίτερα αποτελεσματικά. (Η ΚΛΙΜΑΚΑ υλοποιεί αντίστοιχες εκπαιδεύσεις για την πρόληψη της αυτοκτονίας στην αστυνομία, σωφρονιστικούς υπαλλήλους, εκπαιδευτικούς κ.λπ.). Ανεξαρτήτως των κοινωνικών και οικονομικών διαστάσεων των αυτοκτονιών και των αποπειρών στα νοσοκομεία, η διασφάλιση της ζωής των ασθενών αποτελεί βασική απαίτηση ενός αξιοπρεπούς συστήματος δημόσιας υγείας.
Στον παρακάτω πίνακα διαφαίνεται η αυξητική τάση των ενδονοσοκομειακών αυτοκτονιών από το 2012 μέχρι σήμερα:
Οι επίσημες καταγραφές δεν αποτυπώνουν τον ακριβή χώρο αυτοκτονίας (π.χ. νοσοκομεία), ενώ, παράλληλα, δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τις αυτοκτονίες που πραγματοποιούνται αμέσως μετά το εξιτήριο ή στο κρίσιμο διάστημα των 15 ημερών μετά τη νοσηλεία ή μετά τη γνωμάτευση ότι το άτομο δεν χρήζει νοσηλείας.
Επισημαίνεται ότι οι αναφερόμενες ενδονοσοκομειακές αυτοκτονίες αφορούν το σύνολο των περιφερειών, ενώ, σκοπίμως δεν γίνεται αναφορά στις συγκεκριμένες νοσηλευτικές μονάδες. Παρακάτω εμφανίζονται ανά περιφέρειες οι μονάδες υγείας με ενδονοσοκομειακές αυτοκτονίες στο σύνολο της χρονικής περιόδου.
Η κύρια μέθοδος είναι η πτώση, ενώ ακολουθούν ο απαγχονισμός, ο αυτοπυροβολισμός και τέλος η δηλητηρίαση. Η πλειοψηφία των αυτοκτονιών πραγματοποιήθηκε σε γενικά νοσοκομεία (Ν= 18) και ακολουθούν τα ψυχιατρικά (Ν=2).
Πίνακας ΙΙΙ: Μέθοδος- Γενικά νοσοκομεία (2012-2015 έως 10/6/2015)
Πίνακας ΙV: Μέθοδος – Ψυχιατρικά νοσοκομεία (2012-2015 έως 10/6/2015)
Ενδεικτικές Συστάσεις για πρόληψη της αυτοκτονίας σε νοσηλευόμενους ασθενείς
• Σαφής και αυστηρή αξιολόγηση κινδύνου
• 24ωρη, στενή παρακολούθηση ασθενών (ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίνεται στις 2 πρώτες εβδομάδες μετά την εισαγωγή στη μονάδα, όπως επίσης και κατά τη διάρκεια της νύχτας)
• Καλύτερη παρακολούθηση συμπεριφορικής συμπτωματολογίας (Μην βασίζεστε μόνο στα λεγόμενα του ασθενή σχετικά με την ύπαρξη ή μη αυτοκτονικού ιδεασμού)
• Βελτίωση των σχέσεων μεταξύ προσωπικού-ασθενών
• Βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ του προσωπικού για αναγνώριση συμπτωμάτων
• Αναμονή για σταθερές, σημαντικές και αξιόπιστες αλλαγές στις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές του ασθενούς πριν χαλαρώσουν οι προφυλάξεις
• Συλλογή συμπληρωματικών πληροφοριών από το περιβάλλον του ασθενούς
• Δημιουργία ενός περιβάλλοντος νοσηλείας χωρίς καμία πρόσβαση σε μέσα που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο ασθενής για να θέσει τέλος στη ζωή του. Διασφάλιση τακτικού ελέγχου από θανατηφόρα μέσα εντός της μονάδας υγείας
• Διασφάλιση της καλύτερης ψυχικής υγείας του ασθενούς πριν το εξιτήριό του από τη μονάδα νοσηλείας
• Ομαλή μετάβαση του ασθενούς σε εξωνοσοκομειακές μονάδες περίθαλψης
Δελτίο Τύπου_Ενδονοσοκομειακές Αυτοκτονίες_12-6-2015(1)
Κέντρο για τη Πρόληψη της Αυτοκτονίας
Καρύδη Κωνσταντίνα, Ψυχολόγος MSc