ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: Αύξηση των αυτοκτονιών το 2017
Αύξηση της τάξεως του 8,5% των αυτοκτονιών για το 2017, σε σχέση με το προηγούμενο έτος, υποδεικνύουν τα τελευταία επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για τις αιτίες θανάτου που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα (χθες, 18/12/2019) και επεξεργάστηκε το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των αυτοκτονιών για το 2017 ανήλθε στους 523 θανάτους, έναντι του 2016, που είχαν καταγραφεί 484. Κατά τα έτη 2010 – 2017 σημειώθηκαν τουλάχιστον 4.000 αυτοκτονίες.
Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι ο συνολικός αριθμός των επίσημα καταγεγραμμένων θανάτων λόγω αυτοκτονίας αποτελεί μόνο την κορυφή του παγόβουνου και σε καμιά περίπτωση δεν αντικατοπτρίζει την συνολική διάσταση του προβλήματος. Η υποκαταγραφή των αυτοκτονιών είναι δεδομένη σε παγκόσμιο επίπεδο σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.). Εκτιμάται πως κάθε αυτοκτονία ισοδυναμεί με τουλάχιστον 15 – 20 μη θανατηφόρες απόπειρες για τις οποίες δεν υπάρχουν καθόλου στοιχεία. Σε αυτήν την κατεύθυνση, γίνεται κατανοητό πως ο αντίκτυπος της αυτοκτονίας είναι πολύ μεγαλύτερος καθώς 523 αυτοκτονίες ισοδυναμούν με σχεδόν 10.000 απόπειρες αυτοκτονίας για το ίδιο έτος και πάνω από 6.000 άτομα που βιώνουν το πένθος μίας πρόωρης απώλειας ζωής, με σαφείς κοινωνικές, οικονομικές, ψυχικές συνέπειες στις ζωές τους.
Η δυσκολία να εξακριβωθεί η ύπαρξη πρότερης πρόθεσης για αυτοκτονία σε περιπτώσεις θανάτων όπως π.χ. τροχαίο ατύχημα, δηλητηρίαση (αλκοόλ, φαρμακευτικές και μη ουσίες), πνιγμός (χωρίς να είναι δυνατό να καθοριστεί η υποκείμενη αιτία αυτού), σε συνδυασμό με το στίγμα που περιβάλλει την αυτοκτονία και τις πολιτισμικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες που είναι ιδιαίτερα έντονες στην χώρα μας, δυσχεραίνουν τις διαδικασίες καταγραφής αυτοκτονιών και τις καθιστούν αφερέγγυες. Συχνά οι αυτοκτονίες μπορεί να καταγράφονται με διαφορετική κωδικοποίηση, με βάση το ταξινομικό ψυχιατρικό εγχειρίδιο της 10ης έκδοσης του ICD-10 (Διεθνής Στατιστική Ταξινόμηση Νόσων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας), ως «θάνατοι ακαθορίστου προθέσεως (κωδικοί Y10-Y34), ως «άγνωστα αίτια θνησιμότητας» (κωδικοί R95-R99) ή/ και ως «βίαιοι θάνατοι» (V01-Y89) υποδηλώνοντας πως οι θάνατοι που οφείλονται σε αυτοκτονία είναι πολύ περισσότεροι από τους επίσημα καταγεγραμμένους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., το 2017 παρατηρείται αισθητή αύξηση στους βίαιους θανάτους που ταξινομούνται στα «εξωγενή αίτια νοσηρότητας και θνησιμότητας» και ειδικότερα στους βίαιους θανάτους (V01-Υ89) μέσα στους οποίους περιλαμβάνονται οι υποκατηγορίες «ατυχήματα», «πτώσεις» και «έκθεση σε καπνό, φωτιά και φλόγες». Ιδιαίτερα ο αριθμός του συνόλου των πτώσεων αυξήθηκε κατά περίπου 50% σε σύγκριση με τα δύο προηγούμενα έτη, γεγονός που εγείρει προβληματισμούς σχετικά με τον αριθμό που αντιστοιχεί σε περιστατικά αυτοκτονιών. Το ίδιο ισχύει και για τις υπόλοιπες υποκατηγορίες που προαναφέρθηκαν οι οποίες διαγράφουν μία ευδιάκριτη ανοδική πορεία.
Το Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας έχει αναδείξει σταθερά το ζήτημα της υποκαταγραφής των αυτοκτονιών δεδομένου ότι η ανάπτυξη δράσεων για την πρόληψη της αυτοκτονίας εξαρτάται σημαντικά από τις ακριβείς διαδικασίες καταγραφής και αποτύπωσης των θανάτων. Η ακριβής πιστοποίηση των αιτιών θανάτου από τους αρμόδιους επιστήμονες και η διεξοδική διερεύνηση των εξωτερικών αιτιών και λογικών ακολουθιών των γεγονότων που οδήγησαν σε αυτόν (π.χ. ύπαρξη προηγούμενων αποπειρών, αυτοτραυματισμών, σημειωμάτων αυτοκτονίας, προηγούμενη συμπεριφορά κλπ.) μπορεί να σταθεί αρωγός στην δημιουργία και εφαρμογή αξιόπιστων διαδικασιών καταγραφής και αποτύπωσης των θανάτων το οποίο συνιστά πρωτεύον συστατικό ανάπτυξης δράσεων και ανάληψης στρατηγικών πρωτοβουλιών σε επίπεδο προληπτικών παρεμβάσεων.
Τέλος, η πρόληψη της αυτοκτονίας και των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών απαιτούν την ανάληψη στρατηγικών πρωτοβουλιών σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής πολιτικής, της πολιτικής της υγείας, της εργασίας και συνεπώς η ανάγκη θεμελίωσης μιας εθνικής στρατηγικής πρόληψης της αυτοκτονίας που θα αντανακλά τις νέες ανάγκες και βασικές προτεραιότητες του πληθυσμού συνιστά μείζον ζήτημα προστασίας της ανθρώπινης ζωής και προάσπισης του δικαιώματος της υπόστασής της σε ένα πλαίσιο ψυχικής υγείας.
Το σύστημα ερευνητικής καταγραφής της ΚΛΙΜΑΚΑ και του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών, θα προχωρήσει σε σύντομο χρονικό διάστημα στην ανάλυση και παρουσίαση των στοιχείων που δημοσιεύτηκαν από την ΕΛ.ΣΤΑΤ όπως και των δεδομένων που προέρχονται από τις καταγραφές του Παρατηρητηρίου για το ίδιο έτος.