Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή μέσα από τα μάτια ασθενών μας
Όλοι βιώνουμε άγχος, ένα αίσθημα φόβου που αποτελεί τη φυσική απάντηση του σώματός μας σε ένα στρεσογόνο γεγονός. Μπορεί να προκληθεί από διάφορες περιστάσεις, συμπεριλαμβανομένης της λήψης μιας σοβαρής απόφασης, ενός επερχόμενου τεστ ή μιας σημαντικής συνάντησης.
Εάν κάποιος ζει με μια αγχώδη διαταραχή όπως η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (ΙΨΔ), αυτά τα συναισθήματα δεν υποχωρούν και συχνά εξελίσσονται σε συμπτώματα που, εάν δεν αντιμετωπιστούν, μπορούν να επηρεάσουν τις σχέσεις, την απόδοση σε εργασία και σχολείο, ακόμη και τη βασική λειτουργικότητα.
Ευτυχώς μια διάγνωση ΙΨΔ δεν χρειάζεται, να περιορίσει τις δυνατότητες κάποιου για ζωή και εξέλιξη. Πολλοί άνθρωποι διαχειρίζονται με επιτυχία την ΙΨΔ τους και ζουν κανονικές, επιτυχημένες ζωές.
Τι ακριβώς είναι η ΙΨΔ;
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ) είναι μια διαταραχή που περιλαμβάνει ανεπιθύμητες παρεμβατικές σκέψεις που ακολουθούνται από συναισθήματα άγχους, αβεβαιότητας, ακόμη και περιστασιακά αισθήματα πανικού. Η πάθηση προκαλεί στο άτομο προσκόλληση σε έναν κύκλο εμμονών και καταναγκασμών που επηρεάζουν τον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς του. Η ΙΨΔ είναι κάτι περισσότερο από μια περιστασιακή εμμονική σκέψη ή συμπεριφορά. Τα άτομα με ΙΨΔ συνήθως παλεύουν με εμμονές, καταναγκασμούς ή και τα δύο καθημερινά και απαιτείται στήριξη από ειδικό ψυχικής υγείας.
Κατανόηση των Εμμονών της ΙΨΔ
Οι εμμονές είναι επαναλαμβανόμενες, παρεμβατικές και ανεπιθύμητες σκέψεις που είναι δύσκολο να ελεγχθούν. Αυτές οι σκέψεις προκαλούν δυσφορία, άγχος και συνήθως εστιάζουν σε ένα ή περισσότερα συγκεκριμένα θέματα. Για παράδειγμα, κάποιος με ΙΨΔ μπορεί να έχει ενοχλητικές σκέψεις για μικρόβια και λοιμώξεις που τον κάνουν να ανησυχεί μήπως νοσήσει. Ακόμα κι αν το άτομο με ΙΨΔ αντιληφθεί ότι η σκέψη δεν έχει νόημα, εξακολουθεί να του προκαλεί φόβο, αμφιβολία και άλλα αρνητικά συναισθήματα. Οι εμμονές είναι χρονοβόρες και δυσκολεύουν το άτομο, να ολοκληρώσει σημαντικές καθημερινές δραστηριότητες.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα εμμονών που μπορεί να επηρεάσουν άτομα με ΙΨΔ:
- Μόλυνσης και λοιμώξεων
- Απώλειας ελέγχου (φόβος να βλάψουν παρορμητικά τον εαυτό τους ή κάποιον άλλον, να πουν άσεμνες λέξεις ή να προσβάλουν κάποιον κ.α.)
- Αυτό/ετεροκαταστροφικής συμπεριφοράς (το να προκαλέσετε κακό στον εαυτό σας ή σε άλλους μπορεί να περιλαμβάνει φόβο ότι είστε υπεύθυνοι για κάτι τρομερό που συμβαίνει, όπως μια πυρκαγιά, ή ότι θα βλάψετε άλλους επειδή δεν είστε αρκετά προσεκτικοί, όπως το να κάνετε κάποιον να σκοντάψει αφήνοντας ένα αντικείμενο στο έδαφος κ.α.)
- Εμμονές που σχετίζονται με την τελειομανία (οι τάσεις τελειομανίας μπορεί, να περιλαμβάνουν την εστίαση στο να κάνουμε τα πράγματα ακριβή ή ακόμα και ανά πάσα στιγμή, την ανάγκη να θυμόμαστε ή να γνωρίζουμε ορισμένα πράγματα ή το φόβο μήπως χάσουμε κάτι. Αυτές οι τάσεις συνήθως πηγάζουν από προσπάθειες μείωσης του άγχους ή της αγωνίας που σχετίζεται με την αβεβαιότητα ή ένα συγκεκριμένο φοβερό αποτέλεσμα).
- Ανεπιθύμητες σεξουαλικές σκέψεις (μερικοί άνθρωποι βιώνουν ενοχλητικές σεξουαλικές σκέψεις ή εικόνες, παρορμήσεις εστιασμένες σε άλλους, εμμονικές σκέψεις σχετικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό κ.α.)
- Θρησκευτικές εμμονές (αυτές οι εμμονές συχνά επικεντρώνονται γύρω από το φόβο της προσβολής του Θεού, τη βλασφημία ή την εμμονή με την ηθική).
- Άλλες εμμονές (πρόσθετες εμμονές περιλαμβάνουν ανησυχίες σχετικά με μια σωματική ασθένεια ή ασθένεια, όπως ο καρκίνος ή η νόσος του Αλτσχάιμερ, δεισιδαιμονικές ιδέες για τυχερούς, άτυχους αριθμούς, ορισμένα χρώματα και πολλά άλλα).
Πώς μπορώ να ξέρω αν είναι ΙΨΔ ή όχι;
Πολλοί άνθρωποι θα βιώσουν ιδεοληψίες ή ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Για να πληρούν τις προϋποθέσεις για διάγνωση ΙΨΔ, αυτές οι εμμονές και οι ψυχαναγκασμοί πρέπει, να είναι συχνοί και αρκετά σοβαροί ώστε να διαταράξουν τη ζωή του ατόμου. Ενώ ορισμένα συμπτώματα μπορεί, να συναντώνται πιο συχνά, όπως το πλύσιμο των χεριών, είναι σημαντικό να θυμάστε, ότι η ΙΨΔ μπορεί, να πάρει πολλά σχήματα και μορφές. Η ΙΨΔ κάθε ατόμου είναι τόσο μοναδική όσο το ίδιο το άτομο.
Δεν έχει κάθε άτομο που βιώνει εμμονή ή καταναγκασμό, ΙΨΔ.
Γενικά, τα άτομα με ΙΨΔ:
- Αφιερώνουν αρκετές ώρες κάθε μέρα αντιμετωπίζοντας εμμονές ή καταναγκασμούς.
- Αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην καθημερινή ζωή ή/και στις σχέσεις λόγω αυτών των εμμονών και των καταναγκασμών.
- Δεν μπορούν να ελέγξουν τις σκέψεις ή τις συμπεριφορές τους, ακόμη και όταν επηρεάζουν αρνητικά την καθημερινή τους ζωή.
- Βιώνουν ανακούφιση από το άγχος, όταν εκτελούν έναν καταναγκασμό, αλλά δε λαμβάνουν καμία ευχαρίστηση από την ίδια τη δραστηριότητα.
Τα συμπτώματα της ΙΨΔ μπορεί να μην παραμένουν ίδια όλη την ώρα. Για μερικούς ανθρώπους, μπορεί να κυμαίνονται ανάλογα με τα επίπεδα στρες ή άλλους παράγοντες. Άλλοι άνθρωποι μπορεί να βελτιώνονται ή να χειροτερεύουν καθώς μεγαλώνουν. Μερικά άτομα με ΙΨΔ χρησιμοποιούν αλκοόλ ή άλλα φάρμακα ως «αυτοθεραπεία», στην προσπάθειά τους, να μειώσουν τα συμπτώματά τους.
Δεν είναι όλες οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, καταναγκασμοί. Για να προσδιορίσετε εάν μια συμπεριφορά είναι πραγματικά καταναγκαστική, σκεφτείτε το σκοπό και το πλαίσιο.
Για παράδειγμα, το βούρτσισμα των δοντιών σας και το πλύσιμο του προσώπου σας (με τρόπο μη τελετουργικό, χρονοβόρο) πριν τον ύπνο είναι και τα δύο τελετουργικά, αλλά δεν είναι καταναγκασμοί εάν δεν γίνονται με τελετουργική μορφή και σε μια προσπάθεια να ανακουφιστεί η αγωνία ή μια ανεπιθύμητη παρεμβατική σκέψη. Ομοίως, το να ξοδεύετε οκτώ ώρες κάθε μέρα για να οργανώνετε βιβλία δεν είναι καταναγκασμός, εάν εργάζεστε σε μια βιβλιοθήκη. Για να χαρακτηριστεί ως καταναγκασμός, μια συμπεριφορά πρέπει να καθοδηγείται από την επιθυμία του ατόμου να ξεφύγει από συναισθήματα φόβου ή άγχους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το άτομο θα προτιμούσε να μην κάνει αυτά τα πράγματα, αλλά αισθάνεται ότι δεν έχει άλλη επιλογή. Οι περισσότεροι ενήλικες που έχουν ΙΨΔ θα αναγνωρίσουν ότι οι σκέψεις ή οι συμπεριφορές τους είναι μη φυσιολογικές. Ωστόσο, τα παιδιά και ακόμη και ορισμένοι ενήλικες μπορεί να μην αναγνωρίζουν το πρόβλημα.
Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητο, όταν μια κατάσταση αποτελεί τροχοπέδη για την καθημερινότητα και τη ζωή του ατόμου, να απευθυνθεί άμεσα σε έναν/μια επαγγελματία ψυχικής υγείας για να λάβει την απαραίτητη θεραπεία και στήριξη.
Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018
Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
Δεκελέων 50, Κεραμεικός
Τηλ. 210-3417160-3
help@suicide-help.gr
www.suicide-help.gr www.klimaka.org.gr