ΤΥΧΑΙΟΙ ΚΑΙ ΑΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΤΟΙ ΘΑΝΑΤΟΙ – ΟΙ ΚΡΥΜΜΕΝΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ
Σε συνέχεια της ανάρτησης των δεδομένων θνησιμότητας πληθυσμού στην Ελλάδα για το 2020 που ανακοινώθηκαν εχθές από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), παράλληλα με την δημοσίευση των αυτοκτονιών, αναρτήθηκαν και τα στοιχεία των υπόλοιπων κατηγοριών θανάτων που αφορούν τις κατηγορίες εντός των οποίων εκτιμάται ότι καταγράφονται οι αυτοκτονίες με άλλη αιτία και διαφορετική κωδικοποίηση.
Όπως μπορεί να παρατηρήσει κανείς από το παρακάτω διάγραμμα παρατηρείται αισθητή αύξηση των θανάτων που οφείλονται σε τυχαίες πτώσεις και ατυχήματα κατά τα έτη 2018 – 2020 ενώ σημαντικές αυξήσεις παρατηρούνται και στην κατηγορία της τυχαίας δηλητηρίασης. Ειδικότερα για την κατηγορία των τυχαίων πτώσεων, οι θάνατοι που λαμβάνουν αυτήν την κωδικοποίηση έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί σε βάθος 5ετίας (2015 – 2020) ενώ οι αυτοκτονίες παραμένουν, σε γενικές γραμμές, σταθερές κατά την ίδια χρονική περίοδο. Αυτό είναι ένα εύρημα που δεν παρατηρείται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες με αντίστοιχους δείκτες αυτοκτονίας ή παρόμοιο πληθυσμό όπως η Ελλάδα.
Η αξιολόγηση των αιτιών της αύξησης των θανάτων της ανωτέρω κατηγορίας καθώς και αυτών που καταγράφονται στις υπόλοιπες υποκατηγορίες των βίαιων και αδιευκρίνιστων θανάτων χρήζουν άμεσης διερεύνησης αναφορικά με τον αριθμό των θανάτων που αντιστοιχεί στην πραγματικότητα σε περιστατικά αυτοκτονιών. Δεδομένου του γεγονότος, ότι με βάση την διεθνή βιβλιογραφία υπολογίζεται ότι τουλάχιστον ένα 10% των θανάτων των παραπάνω κατηγοριών αποτελούν εν τέλει αυτοκτονίες μπορούμε να αντιληφθούμε ότι οι διαστάσεις του ζητήματος αυτού στην χώρα μας είναι στην πραγματικότητα πολύ μεγαλύτερες από αυτές που καταγράφονται επίσημα.
Η διερεύνηση των αιτιών θανάτου και των λογικών ακολουθιών που οδήγησαν σε αυτόν αποτελεί μία περίπλοκη διαδικασία με ηθικές και νομικές προεκτάσεις. Η καταγραφή συμπληρωματικών πληροφοριών στα επίσημα πιστοποιητικά θανάτου από τους επαγγελματίες υγείας μπορεί να συντελέσει καταλυτικά στην βέλτιστη αποτύπωση των αυτοκτονιών. Η ΚΛΙΜΑΚΑ έχει αναδείξει σταθερά την αναγκαιότητα περαιτέρω ανάπτυξης των διαδικασιών καταγραφής και αποτύπωσης των αυτοκτονιών μέσω της κατάρτισης σαφών οδηγιών ορθής συμπλήρωσης των πιστοποιητικών θανάτου από τους κλινικούς ιατρούς και μέσω της συνεργασίας της με ιατροδικαστικές υπηρεσίες της χώρας.
Μία τέτοια προοπτική έχει πολλαπλά οφέλη σε επίπεδο πρόληψης της αυτοκτονίας. Προς αυτήν την κατεύθυνση, η συμπερίληψη της διαδικασίας της ψυχολογικής αυτοψίας ως συμπληρωματικό εργαλείο της ιατροδικαστικής εξέτασης σε θεσμικό πλαίσιο, μία μέθοδος που εφαρμόζεται από ετών στο Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ σε επιζώντες αυτοκτονίας, μπορεί να προσφέρει την δυνατότητα διεξοδικής διερεύνησης των θανάτων αυτών και να συμβάλει αποτελεσματικά τόσο στην βαθύτερη κατανόηση της αυτοκτονίας όσο και την ακριβέστερη αποτύπωση και πρόληψη της.
Κατσαδώρος Κυριάκος, Ψυχίατρος – Επιστημονικός Διευθυντής της ΚΛΙΜΑΚΑ
Ζαφειροπούλου Δήμητρα – Ψυχολόγος, Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, ΚΛΙΜΑΚΑ
Πλουμή Βασιλική – Στατιστικολόγος, Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, ΚΛΙΜΑΚΑ
——————————————————————————
Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών, ΚΛΙΜΑΚΑ
Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018