Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΡΙΣΕΩΝ
Οι φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές αποτελούν ένα αναπόφευκτο κομμάτι της ζωής. Μία τέτοια καταστροφή αποτελεί και το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα που σημειώθηκε στα Τέμπη το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου 2023 η οποία έως τώρα έχει κοστίζει την ζωή σε αρκετούς συνανθρώπους μας ενώ εκατοντάδες ακόμη έχουν τραυματιστεί ή νοσηλεύονται ακόμη σε μονάδες υγείας.
Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, μία καταστροφή επηρεάζει τόσο άμεσα όσο και έμμεσα μία ανθρώπινη κοινότητα. Οι πρώτοι που επηρεάζονται είναι οι άμεσα εμπλεκόμενοι, δηλαδή άνθρωποι που βίωσαν το τραυματικό γεγονός και διασώθηκαν και άνθρωποι που έχασαν αγαπημένα τους πρόσωπα ενώ έμμεσα μπορούν να επηρεαστούν άτομα που εμπλέχτηκαν στο συμβάν όπως οι διασώστες, οι εθελοντές, το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, εργαζόμενοι σε σώματα ασφαλείας αλλά και άτομα που έτυχε να ήταν παρόντα στο σημείο.
Οι καταστροφές έχουν μια πληθώρα επιπτώσεων τόσο σε κοινωνικό – ψυχολογικό αλλά και σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Όσον αφορά τις ψυχολογικές επιπτώσεις μίας καταστροφής, αυτές είναι καλά τεκμηριωμένες από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Εκτιμάται ότι οι άνθρωποι που έχουν εκτεθεί σε ένα τέτοιο τραυματικό γεγονός αντιμετωπίζουν 2 με 3 φορές υψηλότερο κίνδυνο να εκδηλώσουν κάποια ψυχική διαταραχή σε μελλοντικό χρόνο με πιο συχνές τις διαταραχές διάθεσης, την διαταραχή μετατραυματικού στρες και τις διαταραχές χρήσης ουσιών ενώ αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος εκδήλωσης αυτοκτονικού ιδεασμού.
Οι αντιδράσεις των ανθρώπων έπειτα από μία καταστροφή είναι ποικίλες όπως και οι ανάγκες τους. Σε τέτοιες συγκυρίες, η παρέμβαση των ειδικών ψυχικής υγείας χρειάζεται να είναι ιδιαίτερα προσεκτική και να παρέχεται εφόσον έχει ζητηθεί από τα ίδια τα άτομα που έχουν επηρεαστεί από την καταστροφή. Οι βασικοί άξονες παρέμβασης σε αυτές τις περιπτώσεις αφορούν συγκεκριμένες στρατηγικές που σχετίζονται με πρακτικά ζητήματα όπως η έμπρακτη κάλυψη των βασικών αναγκών τους (π.χ. σίτιση, νερό, στέγαση), ο εντοπισμός των ευάλωτων ομάδων καθώς και η ενημέρωσή τους για διαθέσιμες πηγές βοήθειας. Σε δεύτερο χρόνο, ο ρόλος των επαγγελματιών ψυχικής υγείας σχετίζεται με την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων του γεγονότος στον εύθραυστο ψυχισμό των ατόμων σε μετέπειτα, ωστόσο, χρονικό διάστημα από το συμβάν.
Οι καταστροφές δεν είναι δυνατό να αποτραπούν ωστόσο αυτό που μπορεί να ελεγχθεί είναι η προετοιμασία και η ανταπόκριση των ανθρώπων σε αυτά. Σε πολλές περιπτώσεις, η ανάκαμψη μπορεί να διαρκέσει αρκετό καιρό και είναι δυνατό να αντιμετωπιστεί χωρίς να είναι απαραίτητη επαγγελματική βοήθεια. Σε πολλές άλλες, ωστόσο, η έκταση των επιπτώσεων του τραύματος είναι τόσο ισχυρή που επεμβαίνει στην καθημερινή λειτουργικότητα των ατόμων και τότε η ψυχιατρική και ψυχολογική τους φροντίδα κρίνεται ως απαραίτητη.
Οι παραπάνω προσεγγίσεις προέρχονται από την πολυετή εμπειρία των ειδικών της ΚΛΙΜΑΚΑ μέσα από την παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε αποκλεισμένους και ευάλωτους πληθυσμούς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό καθώς και την υλοποίηση ανθρωπιστικών αποστολών και αναπτυξιακών δράσεων στο Αφγανιστάν, το Βόρειο Ιράκ και πρόσφατα στον πληγέντα πληθυσμό της Ουκρανίας μετά το ξέσπασμα του πρόσφατου πολέμου.
H ΚΛΙΜΑΚΑ ήδη από το πρώτο 24ωρο μετά το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη βρίσκεται στην διάθεση όλων όσων βιώνουν τις συνέπειες του συμβάντος μέσα από την 24ωρη τηλεφωνική γραμμή 1018 ενώ εκτός της τηλεφωνικής υποστήριξης, παρέχονται υπηρεσίες δια ζώσης καθώς και μέσω του Δικτύου Τηλεψυχιατρικής του Κλάδου Τηλεψυχιατρικής της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας.
H ομάδα του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
—————————————————————————-
Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών, ΚΛΙΜΑΚΑ
Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018