Δημοσίευση των Επίσημων Στοιχείων για τις Αυτοκτονίες από την Ελληνική Στατιστική Αρχή για το Έτος 2021
Xθες, (1/2/2023) δημοσιεύτηκαν τα επίσημα στατιστικά στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) για τις αιτίες θνησιμότητας του πληθυσμού της χώρας μέσα στις οποίες συγκαταλέγονται και οι αυτοκτονίες. Τα στοιχεία υποδεικνύουν, σε γενικές γραμμές, μία σταθεροποίηση των θανάτων σε σύγκριση με το 2020. Αναλυτικότερα, ο αριθμός των επίσημα καταγεγραμμένων αυτοκτονιών για το 2021 ανήλθε στους 467 θανάτους έναντι του 2020 που είχαν καταγραφεί 464. Την δεκαετία 2011 – 2021 σημειώθηκαν τουλάχιστον 5.500 αυτοκτονίες στην χώρα μας. Η πλειοψηφία των θανόντων για το έτος 2021, όπως και για τα προηγούμενα έτη, ήταν άνδρες σε ποσοστό 83%.
Όπως και κάθε φορά, αξίζει να σημειωθεί ότι στην πραγματικότητα οι αυτοκτονίες είναι πολύ περισσότερες αυτών που καταγράφονται επίσημα ενώ δεν υπάρχουν καθόλου στοιχεία για τις μη θανατηφόρες απόπειρες και την πληθώρα των αυτό-καταστροφικών συμπεριφορών που σημειώνονται καθημερινά. H υποκαταγραφή των αυτοκτονιών αποτελεί παγκόσμιο δεδομένο. Οι συνολικές διαστάσεις του ζητήματος δεν αποτυπώνονται επαρκώς λόγω του στίγματος και της δυσκολίας να εξακριβωθεί η ύπαρξη αυτοκτονικής πρόθεσης πριν από τον θάνατο όπως και πολλών άλλων πρακτικών ζητημάτων. Στόχος του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ είναι να συνεισφέρει στην ενίσχυση των τρεχόντων διαδικασιών καταγραφής και στις προσπάθειες της ΕΛ.ΣΤΑΤ. ως προς την δυνατότητα διαθεσιμότητας των δεδομένων για την αυτοκτονία σε τρέχοντα χρόνο, στην εναρμόνιση των υπηρεσιών που εμπλέκονται με τις παραπάνω διαδικασίες όπως και στην υιοθέτηση σύγχρονων ευρωπαϊκών και παγκόσμιων στρατηγικών μεθόδων αποτύπωσης των θανάτων με απώτερο σκοπό την εφαρμογή άμεσων προληπτικών παρεμβάσεων.
Πολλές φορές, οι αυτοκτονίες καταγράφονται ως «τυχαίοι» θάνατοι ή ως θάνατοι αδιευκρίνιστης αιτιολογίας. Με βάση τα επίσημα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. σε πολλές υποκατηγορίες της ευρύτερης κατηγορίας «εξωγενή αίτια νοσηρότητας και θνησιμότητας- βίαιοι θάνατοι» (V01-Υ98) στους θανάτους δηλαδή των οποίων η αιτία έχει καταγραφεί ως οφειλόμενη σε «ατύχημα», «πτώση», «πνιγμό», «τυχαία έκθεση σε φωτιά» ή ως γεγονός «ακαθορίστου προθέσεως» κ.α. σημειώνεται μία ευδιάκριτη ανοδική πορεία. Άξια προσοχής αποτελεί η αύξηση του αριθμού των θανάτων που καταγράφονται ως οφειλόμενες σε τυχαίες ή απροσδιόριστες «πτώσεις» (W00-W19) οι οποίοι έχουν αυξηθεί ραγδαία σε βάθος 8ετίας αγγίζοντας πλέον τους 1436 καταγεγραμμένους θανάτους σε σχέση με 584 που είχαν καταγραφεί το 2015 κάτι που εγείρει προβληματισμούς σχετικά με τον αριθμό που αντιστοιχεί σε περιστατικά αυτοκτονιών.
Η επιστημονική τεκμηρίωση υποδεικνύει ότι οι αυτοκτονίες μπορούν να προληφθούν με ουσιαστικές και χαμηλού κόστους παρεμβάσεις. Για αυτόν τον σκοπό, απαιτούνται συντονισμένες δράσεις, πρωτοβουλίες αλλά και ευθύνες σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας. Δυστυχώς, η Ελλάδα αποτελεί ακόμη μία από τις ελάχιστες χώρες στον ευρωπαϊκό χάρτη που δεν έχει αναλάβει καμία θεσμική πρωτοβουλία για την προστασία των ατόμων με αυτοκαταστροφικές σκέψεις και συμπεριφορές κάτι το οποίο δυσχεραίνει την συμμόρφωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας της χώρας σύμφωνα με τα παγκόσμια πρότυπα. Αυτή η σφοδρή πραγματικότητα, στέκεται συχνά τροχοπέδη στις προσπάθειες διαπραγμάτευσης και των διεκδικήσεων αναβάθμισης αυτών από παγκόσμια όργανα, όπως η Διεθνής Ένωση για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας (IASP), στην οποία η ΚΛΙΜΑΚΑ είναι ο εθνικός αντιπρόσωπος της χώρας αφήνοντας εκτεθειμένο τον ευάλωτο πληθυσμό στον κίνδυνο της αυτοκτονίας.
Το Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ ,συνεχίζοντας το έργο του ως προς την παροχή ολοκληρωμένων και βέλτιστων υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε άτομα που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της αυτοκτονίας ή βιώνουν την απώλεια λόγω αυτοκτονίας ενός οικείου προσώπου, έχει αναπτύξει από ετών ένα διευρυμένο και δυναμικό πλαίσιο δράσης σε εθνικό επίπεδο. Οι δράσεις αυτές αφορούν συντονισμένες και χαμηλού κόστους διεπιστημονικές παρεμβάσεις σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής σφαίρας αρχής γενομένης από την ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσμού στο ζήτημα της αυτοκτονίας, την εκπαίδευση των ανθρώπων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή επαφής με άτομα που υψηλού κινδύνου για αυτοκτονία (όπως οι κλινικοί ιατροί και οι νοσηλευτές, οι εκπαιδευτικοί και οι εργαζόμενοι σε σώματα ασφαλείας και καταστήματα κράτησης), και συνεχείς συστάσεις και εκκλήσεις προς όλους τους αρμόδιους φορείς για υιοθέτηση παρεμβάσεων σε σημεία υψηλής επικινδυνότητας για αυτοκτονία της χώρας και εντός των Μ.Μ.Μ.
Τέλος, η θεμελίωση μιας εθνικής στρατηγικής πρόληψης της αυτοκτονίας που θα αντανακλά τις ανάγκες και βασικές προτεραιότητες του πληθυσμού συνιστά μείζον ζήτημα προστασίας της ανθρώπινης ζωής και προάσπισης του δικαιώματος της υπόστασής της σε ένα πλαίσιο ψυχικής υγείας.
