Αυτοκτονίες υπό κράτηση
Είναι γνωστό βιβλιογραφικά αλλά και εμπειρικά σε όσους εργάζονται ή έρχονται σε επαφή με τους χώρους των καταστημάτων κράτησης ότι οι αυτοκαταστροφικού τύπου συμπεριφορές εμφανίζουν εξαιρετικά μεγαλύτερη συχνότητα σε πληθυσμούς κρατουμένων απ’ ότι στο γενικό πληθυσμό. Τα περιστατικά αυτοκτονιών που βλέπουν το φως της δημοσιότητας αποτελούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου και δεν περιλαμβάνουν τις απόπειρες αυτοκτονίες και τους αυτοτραυματισμούς κρατουμένων. Αναζητώντας τα αίτια του φαινόμενου με σκοπό την εφαρμογή προληπτικών παρεμβάσεων και είναι σημαντικό να εστιάσουμε στα παρακάτω σημεία:
- Το 90-95% των αυτοκτονιών εκδηλώνονται στο πλαίσιο κάποιας ψυχικής διαταραχής. Ο επιπολασμός των ψυχικών διαταραχών είναι υψηλός εντός των καταστημάτων. Ο εγκλεισμός αποτελεί ένα ισχυρό πυροδοτικό παράγοντα εκδήλωσης ψυχικών διαταραχών και αυτοκτονικών συμπεριφορών και το περιβάλλον των καταστημάτων έτσι όπως είναι διαμορφωμένο και στελεχωμένο δεν μπορεί να έχει θεραπευτικές ιδιότητες για τα άτομα αυτά.
- Οι δομές για ψυχικά πάσχοντες παραβάτες είναι ανύπαρκτες. Το ψυχιατρικό νοσοκομείο του Κορυδαλλού δεν είναι δυνατόν να εξυπηρετήσει τις ανάγκες ενός εναλλασσόμενου πληθυσμού περίπου 12.000 κρατουμένων.
- Το σωφρονιστικό προσωπικό που έρχεται συνεχόμενα σε επαφή με κρατούμενους και πολύ συχνά εκτελεί και χρέη ιατρονοσηλευτικού προσωπικού δεν διαθέτει τις απαραίτητες γνώσεις για την αναγνώριση και αντιμετώπιση ψυχικά ασθενών και αυτοκτονικών ατόμων.
- Το περιβάλλον των καταστημάτων είναι ακατάλληλα διαμορφωμένο για την πρόληψη των αυτοκτονιών. Άτομα σε κρίση με ενεργό αυτοκτονικό ιδεασμό έχουν άμεση πρόσβαση σε ξυράφια, καλώδια, χλωρίνες κλπ.
- Δεν υπάρχει ένα εθνικό σύστημα καταγραφής και παρακολούθησης ώστε να γνωρίζουμε τι συμβαίνει στους ανθρώπους όταν αποφυλακίζονται. Τι ανάγκες έχουν; Πόσοι επιστρέφουν στην φυλακή και μετά από πόσο καιρό; Ακόμα και αν λάμβαναν ψυχιατρική και ψυχολογική παρακολούθηση όσο ήταν κρατούμενοι πώς γίνεται η διασύνδεση με άλλες υπηρεσίες στις οποίες μπορούν να απευθύνονται μετά την αποφυλάκιση;
Αξίζει να αναλογιστούμε το οικονομικό κόστος των αποπειρών αυτοκτονίας, των αυτοτραυματισμών, των ψυχικών ασθενειών που δεν λαμβάνουν καμία φροντίδα, των υποτροπών και της ανακύκλωσης του πληθυσμού των κρατουμένων. Οι έρευνες για το ψυχοκοινωνικό προφίλ των κρατουμένων καταδεικνύουν σαφώς το ποιοι είναι αυτοί που θα καταλήξουν ξανά και ξανά στη φυλακή. Η επαναληπτικότητα των εγκλεισμών και ο επιπολασμός των ψυχικών διαταραχών στα καταστήματα κράτησης, σε ένα βαθμό καταδεικνύει την αποτυχία του υφιστάμενου σωφρονιστικού συστήματος και την αναγκαιότητα να περάσουμε από την αποιδρυματοποίηση των ψυχιατρικών νοσοκομείων στην αποιδρυματοποίηση των φυλακών.