Πρόληψη της αυτοκτονίας κατά την νοσηλεία
Κατά το χρονικό διάστημα 2012-2014, αναφέρθηκαν στο δίκτυο καταγραφής του Κέντρου Πρόληψης της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ, 16 αυτοκτονίες (οι οποίες έλαβαν χώρα σε γενικά και ψυχιατρικά νοσοκομεία). Το μεγαλύτερο ποσοστό των αυτοχείρων χρησιμοποίησε τη πτώση (n=10) σαν μέθοδο αυτοκτονίας, και ακολούθησαν ο απαγχονισμός (n=1), ο αυτοπυροβολισμός (n=1), η δηλητηρίαση (n=2) ενώ, σε δύο περιπτώσεις ο τρόπος αυτοκτονίας δεν αναφέρθηκε. Σημειωτέον ότι ο αριθμός των συγκεκριμένων αυτοκτονιών είναι μεγαλύτερος και διαφεύγει της καταγραφής. Τα περιστατικά αυτοκτονιών ατόμων που έβαλαν τέλος στη ζωή τους εντός της μονάδας υγείας όπου νοσηλεύονταν ή εκτός (χωρίς να έχουν λάβει εξιτήριο), είναι αρκετά και χρήζουν διερεύνησης με στόχο τη δημιουργία στρατηγικών πρόληψης.Η καταγραφή των αυτοχειριών και των αποπειρών εντός των μονάδων νοσηλείας, ως μία ξεχωριστή κατηγορία θανάτων (ή/και των αποπειρών) από αυτοκτονία στο σύνολο των συγκεκριμένων θανάτων, θα βοηθούσε στη θέσπιση προληπτικών μέτρων για την αποτροπή τέτοιων συμβάντων στο μέλλον.
Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, οι δείκτες θνησιμότητας από αυτοκτονία εντός των μονάδων υγείας κυμαίνονται από 5 έως 15 ανά 100.000 εισαγωγές για τα γενικά νοσοκομεία και από 100 έως 400 ανά 100.000 εισαγωγές για τα ψυχιατρικά νοσοκομεία (Shapiro S, Waltzer H., 1980; Dong et al., 2005). Υπολογίζεται έτσι, πως οι αυτοκτονίες εντός των μονάδων υγείας είναι υπεύθυνες για 1-5% του συνολικού αριθμού των αυτοκτονιών (Proulx et al., 1997). Οι θάνατοι αυτοί εντός των μονάδων νοσηλείας έχουν αντίκτυπο τόσο στους συν-νοσηλευόμενους ασθενείς όσο και στο προσωπικό των μονάδων υγείας (Cotton et al., 1983).
Η πρόληψη της αυτοκτονίας θα έπρεπε να αποτελεί κύριο καθήκον των μονάδων υγείας και των νοσηλευτικών ιδρυμάτων. Προσεγγίζοντας το συγκεκριμένο θέμα, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τις αντιστάσεις που αναπτύσσονται καθότι οι θάνατοι από αυτοκτονία εντός των νοσηλευτικών ιδρυμάτων εμπεριέχουν ευθύνες τόσο για το προσωπικό και όσο και για τους φορείς χάραξης πολιτικών στρατηγικών.
Η αυτοκτονία είναι ένα πολύ-παραγοντικό φαινόμενο το οποίο μπορεί να προληφθεί και λαμβάνοντας υπόψη τις συστάσεις της διεθνούς βιβλιογραφίας σχετικά με την πρόληψη του φαινομένου εντός των μονάδων υγείας (Πίνακα 2) οι θάνατοι από αυτοκτονία θα μπορούσαν να είναι λιγότεροι.
Πίνακας 2- Συστάσεις για πρόληψη της αυτοκτονίας σε νοσηλευόμενους ασθενείς (Combs et. al., 2007; Cheng et al., 2009; Hung et al., 2000)
• Σαφής και αυστηρή αξιολόγηση κινδύνου
• 24ωρη, στενή παρακολούθηση ασθενών (ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίνεται στις 2 πρώτες εβδομάδες μετά την εισαγωγή στη μονάδα, όπως επίσης και κατά τη διάρκεια της νύχτας)
• Καλύτερη παρακολούθηση συμπεριφορικής συμπτωματολογίας (Μην βασίζεστε μόνο στα λεγόμενα του ασθενή σχετικά με την ύπαρξη ή μη αυτοκτονικού ιδεασμού)
• Βελτίωση των σχέσεων μεταξύ προσωπικού-ασθενών
• Βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ του προσωπικού για αναγνώριση συμπτωμάτων
• Αναμονή για σταθερές, σημαντικές και αξιόπιστες αλλαγές στις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές του ασθενή πριν χαλαρώσουν οι προφυλάξεις
• Συλλογή συμπληρωματικών πληροφοριών από το περιβάλλον του ασθενή
• Δημιουργία ενός περιβάλλοντος νοσηλείας χωρίς καμία πρόσβαση σε μέσα που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο ασθενής για να θέσει τέλος στη ζωή του. Διασφάλιση τακτικού ελέγχου από θανατηφόρα μέσα εντός της μονάδας υγείας
• Διασφάλιση της ύφεσης των συμπτωμάτων του ασθενή πριν το εξιτήριό του από τη μονάδα νοσηλείας
• Ομαλή μετάβαση του ασθενή σε εξωνοσοκομειακές μονάδες περίθαλψης
Τέλος, σημαντικό είναι το ποσοστό των αυτοκτονιών που επισυμβαίνουν εντός 4 εβδομάδων μετά το εξιτήριο του νοσοκομείου καθώς ανέρχεται σε 10% με 15% αλλά το συγκεκριμένο θέμα αφορά μία διαφορετική ομάδα εργασίας και αναλύεται εκτενέστερα σε άλλη μελέτη.