ΕΠΑΡΧΙΑΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για τις αυτοκτονίες, τα οποία αφορούν το έτος 2020, οι υψηλότεροι δείκτες θνησιμότητας καταγράφηκαν κατά κύριο λόγο σε επαρχιακές πόλεις της Ελλάδος. Τα μεγαλύτερα ποσοστά για το αναφερόμενο έτος συγκεντρώθηκαν στην Πελοπόννησο, την Κρήτη και την Ήπειρο. Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνονται και από τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών όπου οι υψηλότερες τάσεις των θανάτων για τα έτη 2021 – 2023 τείνουν να συγκεντρώνονται σε πόλεις της επαρχίας.
Το ζήτημα της θεραπευτικής αντιμετώπισης των ατόμων με ψυχικά προβλήματα στις επαρχιακές πόλεις παραμένει ακόμη μείζονος σημασίας παρά την σημαντική πρόοδο που έχει σημειώσει η υλοποίηση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης τα τελευταία 20 χρόνια στην Ελλάδα. Η περιορισμένη (ή ακόμη και απούσα) πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας σε αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές της χώρας μας παραμένει ακόμη τροχοπέδη ανάμεσα στους ευάλωτους πληθυσμούς και τις διαθέσιμες πηγές βοήθειας.
Μεγάλες μονάδες ψυχικής υγείας είναι εγκατεστημένες μόνο σε πυκνοκατοικημένες περιοχές ενώ τοπικές μονάδες είναι συχνά υποστελεχωμένες. Το πρόβλημα αυτό εντείνεται όταν μιλάμε για ζητήματα της επείγουσας ψυχιατρικής όπως η αυτοκτονία. Όπως μας πληροφορούν συχνά είτε άνθρωποι με αυτοκτονικό ιδεασμό είτε άνθρωποι που ανησυχούν για κάποιο οικείο πρόσωπο που εκφράζει αυτοκτονικές σκέψεις, αρκετές φορές οι άνθρωποι με επείγοντα ζητήματα ψυχικής υγείας αναγκάζονται να ταξιδέψουν πολλές ώρες προκειμένου να δουν κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας και σε αρκετές περιπτώσεις αξιολογούνται από γενικούς ιατρούς και όχι από εξειδικευμένους επαγγελματίες.
Ένα ακόμη κρίσιμο ζήτημα που αυξάνει εντονότερα τον κίνδυνο της αυτοκτονίας στις επαρχιακές πόλεις αποτελεί και η αυξημένη πρόσβαση στα θανατηφόρα μέσα. Ειδικότερα σε περιφέρειες όπως η Κρήτη και η Πελοπόννησος καθώς και σε άλλες περιφέρειες, ο αυτό-πυροβολισμός συνιστά μία από τις κυριότερες μεθόδους με τους οποίους οι άνθρωποι βάζουν τέλος στην ζωή τους. Στο Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ έχουμε σταθερά αναδείξει την αναγκαιότητα αναθεώρησης και επικαιροποίησης των κριτηρίων οπλοκατοχής και οπλοχρησίας καθώς και την εφαρμογή μιας πολιτικής ασφαλούς διαφύλαξης των όπλων ανεξάρτητα από την ύπαρξη παρουσίας αυτοκτονικού κινδύνου στα άτομα που την φέρουν. Ο περιορισμός της πρόσβασης στα θανατηφόρα μέσα θεωρείται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας μία από τις κυριότερες στρατηγικές πρόληψης της αυτοκτονίας και προστασίας των ευάλωτων ατόμων.
Επιπλέον ένας από τους κυριότερους ανασταλτικούς παράγοντες αναζήτησης βοήθειας ιδιαίτερα στις επαρχιακές πόλεις αφορά το στίγμα που ακόμη επικρατεί αναφορικά με την αυτοκτονία και την ψυχική ασθένεια. Οι ευάλωτοι άνθρωποι διστάζουν να έρθουν σε επαφή με υπηρεσίες ψυχικής υγείας επικαλούμενοι είτε λόγους μη διαφύλαξης της εμπιστευτικότητας των δεδομένων τους είτε λόγω αισθημάτων ντροπής για την ψυχική τους υγεία με αποτέλεσμα να απομονώνονται και να επιβαρύνονται καθημερινά. Το ίδιο ζήτημα μπορεί να εντοπιστεί και στα μεγάλα αστικά κέντρα καθώς τα ίδια ζητήματα παρεμποδίζουν ακόμη και σήμερα τα άτομα να αναζητήσουν βοήθεια.
Προκειμένου να γεφυρωθεί το χάσμα που επικρατεί ανάμεσα στην πρόσβαση των ευάλωτων πληθυσμών της επαρχίας με τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας η ΚΛΙΜΑΚΑ εφαρμόζει εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια το σύστημα τηλεψυχιατρικής στην Ελλάδα τόσο στις Κινητές Μονάδες όσο και τις μονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης του φορέα. Επιπρόσθετα, χρήση του συστήματος αυτού γίνεται και στις περιπτώσεις όπου δυσχαιρένεται η πρόσβαση των ανθρώπων με ενεργό αυτοκτονικό ιδεασμό με υπηρεσίες ψυχικής υγείας στην περιφέρεια όπου διαβιούν και γίνεται υποστήριξη τους για όσο διάστημα διαρκεί η αυτοκτονική κρίση και μέχρι να διασφαλιστεί η ομαλή μετάβασή σε μονάδες ψυχικής υγείας της περιοχής τους.
Τέλος, χρειάζεται να γίνει αναφορά στην ευθύνη που φέρουν οι επαγγελματίες υγείας κατά την διαχείριση ενός αυτοκαταστροφικού ατόμου όσον αφορά την ενημέρωση τόσο του ίδιου όσο και του οικείου του περιβάλλοντος για την επικινδυνότητα της κατάστασής του καθώς και κατά την υποχρεότητα της ανάληψης βέλτιστων στρατηγικών διαφύλαξης της προστασίας της ζωής τους.
Η ΚΛΙΜΑΚΑ και το Κέντρο Πρόληψης της Αυτοκτονίας με άξονα την προαγωγή της ψυχικής υγείας θα αναρτά καθημερινά ενημερωτικές κάρτες για το ζήτημα της αυτοκτονίας και των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών στο πλαίσιο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του γενικού πληθυσμού.
——————————————————————————
Κατσαδώρος Κυριάκος, Ψυχίατρος και Επιστημονικός Διευθυντής της ΚΛΙΜΑΚΑ
Ζαφειροπούλου Δήμητρα – Ψυχολόγος, Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, ΚΛΙΜΑΚΑ
Πλουμή Βασιλική – Στατιστικολόγος, Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, ΚΛΙΜΑΚΑ
Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών, ΚΛΙΜΑΚΑ
Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018
Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
Ευμολπιδών 30-32, Κεραμεικός
Τηλ. 210-3417160-3
help@suicide-help.gr