ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΕΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΩΝ
Με αφορμή τις τρεις πρόσφατες αυτοκτονίες αστυνομικών, ενός 43χρονου στην Ευρυτανία ενός 35χρονου στην Δράμα και ενός 40χρονου στην Θεσσαλονίκη κρίνεται σκόπιμο να αναφερθούμε, για μία ακόμη φορά, στην επαναληπτικότητα θανάτων τα αίτια των οποίων θα μπορούσαν να είχαν εντοπιστεί έγκαιρα.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Παρατηρητήριου Αυτοκτονιών, τουλάχιστον 8 στελέχη σωμάτων ασφαλείας έχουν βάλει τέρμα στην ζωή τους μέσα στο 2022 έως και σήμερα, ενώ από το 2015 και έπειτα έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 67 θάνατοι αστυνομικών και εργαζομένων σε σώματα ασφαλείας χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι συνολικές διαστάσεις του ζητήματος αποτυπώνονται επαρκώς στα στατιστικά δεδομένα καθώς σε παγκόσμιο επίπεδο οι αυτοκτονίες υποκαταγράφονται.
Οι εργαζόμενοι σε σώματα ασφαλείας αποτελούν μία ομάδα του πληθυσμού με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Είναι άνθρωποι που εκτίθενται καθημερινά σε ακραία ψυχοπιεστικές και τραυματικές καταστάσεις ενώ οι συχνά δυσμενείς εργασιακές συνθήκες που αντιμετωπίζουν επιφέρουν σαφείς σωματικές και ψυχολογικές συνέπειες στην ζωή τους. Παράλληλα, καλούνται να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις τόσο του επαγγελματικού όσο και του κοινωνικού τους ρόλου. Ένας αστυνομικός είναι ταυτισμένος στο συλλογικό ασυνείδητο με έναν (συνήθως) άντρα ο οποίος είναι τόσο σωματικά όσο και ψυχικά άτρωτος και αποτελεί σύμβολο παντοδυναμίας και προστασίας των αδύναμων. Ο ρόλος αυτός, αρκετές φορές, δεν τους επιτρέπει να έρθουν σε επαφή με το εσωτερικό τους βίωμα και αντικρύσουν, ακόμη και να νοήσουν, την δική τους ευαλωτότητα και ανάγκη για φροντίδα και υποστήριξη. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το υπάρχον στίγμα γύρω από την αυτοκτονία και τις ψυχικές διαταραχές, και την τάση των ατόμων σε αυτά τα πλαίσια να μην ενθαρρύνουν την έκφραση των συναισθημάτων τα παρεμποδίζει να μοιραστούν τις εμπειρίες τους ακόμη και με ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζονται μαζί σε καθημερινή βάση, που είναι πιθανό να έχουν παρόμοια βιώματα, με αποτέλεσμα να υπομένουν αρκετά επώδυνα συναισθήματα τα οποία μπορούν να κινητοποιήσουν ακραίες σκέψεις και συμπεριφορές.
Μία τακτική συνάντηση μεταξύ ομοτίμων με πυρήνα την ενσυναίσθηση και την αποδοχή μεταξύ των μελών μπορεί να λειτουργήσει ανακουφιστικά και παράλληλα να αυξήσει την συναισθηματική εγγύτητα ανάμεσα στους συναδέλφους. Οι αστυνομικοί αποτελούν μία περισσότερο ομοιογενή ομάδα με κοινές εμπειρίες, αξίες και προβληματισμούς. Μέσα σε μια ομάδα ομοτίμων αφαιρείται συμβολικά η στολή και η συνεπαγόμενη με αυτήν ιεραρχία μεταξύ των ατόμων, όπως και οι κοινωνικές επιταγές, ενισχύοντας τα άτομα να εστιάζουν αποκλειστικά στην ακρόαση και κατανόηση του συναδέλφου τους. Είναι τεκμηριωμένο τόσο κλινικά όσο και επιστημονικά ότι οι ομάδες ομοτίμων αποτελούν βέλτιστη πρακτική πρόληψης της αυτοκτονίας στα επαγγελματικά πλαίσια η οποία εφαρμόζεται στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Λειτουργώντας με άξονα την προαγωγή της ψυχικής υγείας οι ομάδες ομοτίμων μπορούν λειτουργήσουν ως πλέγμα προστασίας της ψυχικής υγείας ανάμεσα στους εργαζόμενους και να λειτουργήσουν ως μέτρο αποσυμφόρησης του ψυχικού φόρτου αλλά και ως μέσο ενθάρρυνσης των ατόμων που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της αυτοκτονίας να αναζητήσουν βοήθεια. Τέλος, μια τέτοια ομάδα μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ενδυνάμωση των μελών έπειτα από την αυτοκτονία ενός συναδέλφου.
Το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ έχει αναδείξει σταθερά εδώ και πολλά χρόνια την αναγκαιότητα ευαισθητοποίησης της πολιτείας ως προς την ύπαρξη ενός σαφούς πλαισίου υποστήριξης των στελεχών της Αστυνομίας. Η ενεργή παροχή ψυχολογικής υποστήριξης και πρόσβασης σε ψυχολογική και ψυχιατρική φροντίδα, η άμεση αναθεώρηση του πλαισίου ψυχικής αξιολόγησης των εργαζομένων με άξονα την προστασία τους και την διασφάλιση της ενδυνάμωσης της ψυχικής σταθερότητας και ανθεκτικότητας τους αποτελούν κάποιους από τους βασικούς πυλώνες των συστάσεων του Κέντρου για μια ολοκληρωμένη στρατηγική πρόληψης της αυτοκτονίας στην αστυνομία. Επιπρόσθετα, η συχνή επανάληψη και επικαιροποίηση των διαδικασιών ανάληψης δυνατότητας για οπλοφορία και οπλοχρησία των αστυνομικών ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ο περιορισμός της κατά τον εντοπισμό ενός ατόμου που αντιμετωπίζει τον κίνδυνο της αυτοκτονίας, καθώς και η επανεξέταση των συνθηκών πιθανής επαναφοράς της μετά το πέρας της αυτοκτονικής κρίσης και φροντίδας του ατόμου κρίνονται ως απαραίτητες για την προστασία των ατόμων.
Τέλος, μετά από σχετικά περιστατικά αυτοκτονίας, κρίνεται σκόπιμη η διεξαγωγή ψυχολογικών αυτοψιών προκειμένου όχι μόνο να υποστηριχθούν οι οικογένειες, οι οικείοι, οι αυτόπτες μάρτυρες και το επαγγελματικό (και μη) περιβάλλον του αυτόχειρα, αλλά και να αναδειχθούν εκείνες οι ελλείψεις, αδυναμίες ή παρεμβάσεις, η αντιμετώπιση και υλοποίηση των οποίων θα μπορούσαν να είχαν λειτουργήσει αποτρεπτικά.
Εάν έχετε σκέψεις να κάνετε κακό στον εαυτό σας ή ανησυχείτε για κάποιο οικείο σας πρόσωπο, εάν έχετε κάποιο συνάδελφο που εκφράζει σκέψεις αυτοκτονίας ή έχετε χάσει κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο που αυτοκτόνησε, καλέστε άμεσα την 24ωρη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018.
Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών, ΚΛΙΜΑΚΑ
Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018
Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας